Niet veilig gehecht, welke aspecten dragen daar toe bij?

Ammy van BedafGeen categorie

Niet veilig gehecht, welke aspecten dragen daar toe bij?

Mensen die bindingsangst hebben zijn doorgaans  niet veilig gehecht.
Maar niet iedereen die onveilig gehecht is, hoeft bindingsangst te hebben.
Het is lastig om exacte criteria te vinden voor zowel bindingsangst als voor het niet veilig gehecht zijn. Toch ga ik dat proberen.

Op grond van eigen en klantervaringen kom ik tot een aantal aspecten die bijdragen aan het niet veilig gehecht zijn in de jeugd of tot aspecten die bijdragen aan een ongezonde opvoeding. Een onveilige hechting in de jeugd kan zorgen voor problemen in de omgang in relaties. Onbewust en onbedoeld herhalen we aspecten uit onze jeugd.

Aspecten die bijdragen aan het niet veilig gehecht zijn

Mensen die piekeren en malen, emotionele onrust ervaren of emotionele pijn in of na een relatie hebben, hebben een of meerdere van onderstaande aspecten in hun jeugd ervaren:

Er werd niet veel gepraat. Je hebt nauwelijks of niet met je ouders kunnen praten over de dingen waar jij mee zat en over gebeurtenissen die jou bezighielden.

Het tonen van gevoelens of het uiten van emoties werd ontmoedigd, zowel verbaal als non-verbaal.

Er was geen aandacht, liefde, zorg. Je werd niet serieus genomen, in bepaalde aspecten werd je ontkend, je hebt geen steun ervaren. Er was geen affectie en geen troost als je die nodig had.

Er was geen emotionele band met een van de ouders. Of je hebt een ongezonde emotionele band met een van je ouders. Of er is vroeger een ongezond emotioneel beroep op je gedaan. Of er is emotioneel misbruik van je gemaakt.
De uitingsvormen hiervan zijn divers en zijn moeilijk om als zodanig bij jezelf te herkennen. Je wist vroeger niet anders. Dit zijn patronen waar je jezelf niet bewust van bent en die van invloed zijn op je overtuigingen en uitingsvormen in de omgang met anderen, vooral je partner, je kinderen en je collega’s.

Er was een ongelijkwaardig rollenpatroon tussen je ouders. De ene was dominant en/of autoritair en hij of zij bepaalde alles en diens wil was wet. De ander was onderschikt (sub-assertief) en durfde niet of niet altijd voor jou op te komen.

Er was sprake van fysiek geweld tussen de ouders en/of tussen de ouders en de kinderen en/of tussen de kinderen onderling.

Een van je ouders zat in de slachtofferrol en legde de oorzaak van alles buiten zichzelf door anderen de schuld te geven. Daar waar iemand in de slachtofferrol zit, is er ook een ‘pleger’. Niet alle slachtoffers zijn plegers; wel zijn alle plegers tevens slachtoffer (weer van hun opvoeding). Uit angst zelf slachtoffer te worden, wordt men pleger. Het is namelijk ‘beter’ om zelf af te wijzen dan om afgewezen te worden.

Er was een zondebok in het gezin: iemand die op veel fronten misdeeld werd of op wie de schuld werd afgewenteld. Of kinderen werden tegen elkaar uitgespeeld of een van de kinderen werd voorgetrokken ten opzichte van de andere kinderen.

Een van je ouders vertoont een grote mate van controlegedrag: alles moet op zijn of haar manier en op bepaalde momenten.

Je ouders zaten in een machtsconflict. Ze haalden de ander naar beneden en bevochten ieder hun eigen gelijk ten koste van de ander.

Je hebt niet gepuberd, er was geen ruimte jezelf emotioneel te ontwikkelen, waardoor je je niet emotioneel hebt kunnen losmaken van je ouders. Dit is van invloed op je partnerkeuze en hoe je met je partner en je kinderen omgaat.

Er werden bepaalde zaken tegen jouw zin in doorgedrukt.

Je bent verwend. Ook als je verwend bent, kun je emotioneel tekort gekomen zijn. Vaak is het (materieel) verwend worden in plaats van liefde en aandacht en dergelijke. Het materiële is dan compensatie voor het ontbrekende emotionele.

Je hebt mogelijk niet je eigen opleidings- of beroepskeuze mogen doen. Er is druk op je uitgeoefend om je in een bepaalde richting te ontplooien en ontwikkelen; het was niet de richting die jij graag wilde.

Onbewust en onbedoeld nemen we bepaalde aspecten uit onze jeugd mee in ons verdere leven of soms doen we juist bewust helemaal het tegenovergestelde. Op deze manier ontwikkelen we als het ware overlevingsmechanismen en uitingsvormen die voor ons normaal en vertrouwd zijn.

Die overlevingsmechanismen en uitingsvormen waren vroeger, toen we klein waren, functioneel. We hadden ze nodig om het te redden. Nu werken ze belemmerend. Ze zijn niet meer functioneel voor onze huidige situatie. Het is je eigen onvermogen, je zelfverloochening en machteloosheid die maken dat je piekert, emotionele pijn en/of emotionele onrust ervaart. Het door jou ervaren onvermogen is logisch. Gezien je verleden is het logisch dat je piekert; je hanteert overtuigingen en uitingsvormen die vroeger wel functioneel waren maar dat nu niet meer zijn voor je huidige situatie. Vanuit jouw jeugd zoek je compensatie voor vroeger onvervulde behoeften.
Gelukkig is de persoonlijkheid eerder een proces dan een eindprodukt! Je kunt er dus zelf iets aaan doen. Je kunt in een dag inzicht krijgen in jouw beperkende overtuigingen. Een aantal dingen kun je onmiddellijk veranderen, anderen hebben meer tijd nodig. Je hebt er heel veel aan voor de rest van je leven!

Zolang je bij anderen compensatie zoekt voor je eigen onvervulde behoeften, zul je emotionele pijn en onrust ervaren. Die ander kan je niet bieden waar jij behoefte aan hebt. Die ander is namelijk net zo behoeftig als jij. Het ziet er alleen anders uit, want die ander had een andere jeugd, waardoor de ander andere overtuigingen heeft. Het is makkelijker het gedrag van iemand anders te zien dan te kijken naar ons eigen gedrag. Zolang we naar de ander kijken, hoeven we niet met ons eigen gedrag aan de slag.
Als je niet een emotioneel gezonde jeugd hebt gehad, is het aan jezelf om jezelf alsnog emotioneel op te voeden. Dat is de enige manier om een einde te maken aan je emotionele pijn en onrust. En het is zeer wel mogelijk.

Je huidige (ex)partner lijkt de oorzaak van je pijn en onrust. Hij of zij is slechts de trigger van je overlevingsmechanismen van vroeger. Als je een emotioneel gezonde opvoeding had gehad, had je niet zo’n last gehad van het gedrag van je (ex-)partner.

Kortom: Als je niet veilig gehecht bent is dat je geschiedenis. Het hoeft niet ook je toekomst te zijn. Herstel van emotionele pijn is mogelijk door jezelf alsnog emotioneel op te voeden.