Wat zit er achter burn-out en achter somberte of depressie?

Ik ga het meteen verklappen: achter burn-out en achter somberte of depressie zit zelfverloochening. 
In dit artikel laat ik je zien wat de overeenkomsten en de verschillen tussen burn-out en somberte/depressie zijn. Ik geef aan welke twee vormen van zelfverloochening er zijn en hoe we, zonder dat we dit doorhebben, in onze jeugd onbewust en onbedoeld zelfverloochening aangeleerd krijgen. Hoe kom je van een burn-out of van je somberte of depressieve gevoelens af? Zelf ben ik zwaar burn-out geweest en heb ik op een later moment het verder afglijden in een depressie kunnen voorkomen. 

Overlappende symptomen

De diagnose burn-out en de diagnose somberte of depressie hebben overlappende symptomen. Dit maakt het wat lastig om een juiste diagnose te stellen. Bovendien komt het voor dat iemand zowel verschijnselen van burn-out als verschijnselen van somberte of depressie heeft.

Wat zijn verschillen tussen een depressie en een burn-out en wat zijn de overeenkomsten?

De overeenkomsten tussen burn-out en somberte of depressie zijn:

• de geestelijke afstomping;
• de verminderde motivatie;
• verminderd presteren.

De verschillen tussen een burn-out en somberte/depressie zijn:

Een burn-out:

• is een zogenaamde energiestoornis, waarbij mensen passief en besluiteloos zijn en het, door vermoeidheid, nauwelijks op kunnen brengen om zich in te spannen; –> dit is n.m.m. situatieafhankelijk. Ik was zwaar burn-out tegelijkertijd een goede mediator, omdat ik daarin kennelijk niet getriggerd werd in mijn patronen van vroeger. Piano spelen kon ik niet meer, omdat ik daarin werd getriggerd in mijn patronen van vroeger.
• burn-out patiënten maken, emotioneel, een meer vitale indruk dan depressieve patiënten;
• burn-out patiënten uiten hun emoties meer dan depressieve patiënten, die hun emoties meer opkroppen en internaliseren;
• burn-out is het resultaat van een uitputtingsslag, van het te lang doorgaan met iets. –> door de emotionele roofbouw die we op onszelf plegen.
• mensen met burn-out kunnen concentratieproblemen hebben. 

Een depressie:

• is een zogenaamde stemmingsstoornis;
• waarbij je je nergens op kunt verheugen en nergens van kunt genieten;
• depressieve patiënten zijn (evenals bij iemand die burn-out is) passief en besluiteloos, maar dan omdat ze verminderde zin ervaren; –> ze voelen zich futloos en kunnen zich er niet meer toe zetten om dingen te doen.
• depressieve patiënten kroppen hun emoties meer op;
• depressieve patiënten hebben doorgaans irreële schuldgevoelens en vaker gedachten aan suïcide.

Zelfverloochening

Ik heb ontdekt dat de onderliggende oorzaak van zowel burn-out als van somberte/depressie is: zelfverloochening.
Zelfverloochening kent twee uitingsvormen, die altijd samen voorkomen.
De eerste uitingsvorm van zelfverloochening is dat je dingen doet die je diep in je hart niet leuk vindt. 
De tweede uitingsvorm van zelfverloochening is dat je niet de dingen doet die je diep in je hart wél leuk vindt.  

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching

Onbewust

Je zult mogelijk denken: hoezo doe ik dingen die ik niet leuk vind? En hoezo doe ik niet de dingen die ik wel leuk vind? Waarom zou ik dat doen?
Het antwoord is: het is een dermate geleidelijk proces, dat we niet eens doorhebben dat we dingen doen we we niet leuk vinden. Als iemand vraagt hoe leuk je jouw werk vindt, zeg je misschien dat je jouw werk “wel leuk” vindt. Bij doorvragen blijken mensen die hun werk “wel leuk” vinden, hun werk helemaal niet zo leuk te vinden. Ze geven dat nog niet toe aan zichzelf. 

Niet toegeven naar jezelf

Waarom geven we dat niet toe aan onszelf?
Dat is omdat dat dan consequenties zou moeten hebben, want dan zouden we bijvoorbeeld ander werk moeten zoeken. Als we daar geen zin hebben, en we dus niet ons gedrag kunnen veranderen, passen we gemakshalve onze mening aan. Dat biedt ons iets, want zolang we ons werk “wel leuk” vinden, hoeven we niet weg. Dit fenomeen heet de cognitieve dissonantietheorie en houdt in dat wanneer we ons gedrag niet kunnen veranderen, we onze mening aanpassen. 

Aangeleerd gedrag tijdens de jeugd

De voornaamste reden dat we niet altijd even goed doorhebben dat we dingen tegen onze zin doen, is dat we dit aangeleerd hebben gekregen tijdens onze jeugd. In die zin voelt het voor ons best wel vertrouwd om dingen tegen onze zin te doen. We denken zelfs dat het bij het leven hoort en dat iedereen wel dingen tegen de zin doet. Wel, het hoort niet bij het leven; het is aangeleerd gedrag. 

Hoe kregen we dat in onze jeugd aangeleerd?

Het doen van dingen tegen onze zin kregen we op verschillende manier aangeleerd. Ik noem een aantal voorbeelden.
Het dingen moeten eten die je niet lust. Het tegen je zin naar muziekles moeten, of blokfluit moeten spelen. Het tegen je zin een instrument moeten spelen. Niet het instrument van jouw eerste voorkeur mogen spelen. Het tegen je zin op een sportclub of vereniging zitten. Het tegen je zin mee naar de kerk moeten. Het moeten luisteren naar het bijbel lezen. Tijdens de vakantie tegen je zin mee moeten om dorpjes of kastelen te bezichtigen. Het tegen je zin op verjaardags- of familiebezoek moeten. Omdat je niet wist wat je wilde doen, koos je een brede beroepsopleiding, waar je altijd wat mee kon. Hierdoor had je een grotere kans op zittenblijven of om voortijdig de school te verlaten. Je voelde je geroepen om huishoudelijke taken op je te nemen. Je wordt geacht mee te helpen op of in het bedrijf van je ouders. 

Jouw beroepskeuze

Je nam het bedrijf van je ouders over, terwijl dat niet jouw eerste keuze zou zijn geweest als jouw ouders dat bedrijf niet zouden hebben gehad. Je kiest een beroep omdat je weet dat je daar jouw ouders mee tevredenstelt of trots op jou zou maken. Of datgene wat je diep in je hart het liefst wilde, werd jou ontraden door je ouders. Omdat “er geen droog brood in te verdienen valt”, of omdat jouw ouders onbewust hun eigen keuze op jou projecteren. 

Aantal uren

Wanneer je het aantal uren optelt waarin je in je jeugd aan zelfverloochening deed, kan dat in de honderden en vaak in de duizenden uren lopen. Zelfverloochening is dan zo logisch geworden als de zuurstof die we inademen. We weten niet anders. En dat is wat we later nog steeds doen: zelfverloochening. Tot we burn-out en/of somber of depressief worden. Dat is doorgaans het eerste waarschuwingssignaal van ons lichaam dat we te lang door zijn gegaan met onze zelfverloochening.

Het is een proces van langzaam afglijden

De onderliggende oorzaak van burn-out en van somberte/depressie zit dus in de zelfverloochening in onze jeugd. Van daaruit houden we later, onbewust en onbedoeld, onze eigen zelfverloochening in stand.
We merken dat we in de loop van de tijd minder zin in dingen krijgen en dat we wat vermoeid of futloos worden. Het afglijden naar een burn-out of naar somberte/depressie kan binnen een tot twee jaar gebeuren. We hebben het zelf niet door en zitten erbij en kijken er naar. Zelf heb ik dus een zware burn-out meegemaakt en later, tijdens mijn herstel van een relatieverslaving voelde ik somberte en heb ik het afglijden naar een depressie kunnen voorkomen.  

De drie belangrijkste triggers voor burn-out en/of somberte of depressie

De drie belangrijkste triggers voor burn-out en/of somberte of depressie zijn:
1) relatie
2) werk
3) mantelzorg.
Vaak is er sprake van twee van deze drie triggers en soms is sprake van alle drie de triggers. 

Onderliggende oorzaak van zelfverloochening

Wat zijn de twee onderliggende oorzaken van zelfverloochening?
Dat zijn educatieve verwaarlozing en/of educatieve mishandeling. 
Educatieve verwaarlozing houdt in dat je affectief bent verwaarloosd ten aanzien van je hobby’s en interesses en andere vrije tijdsbestedingen als sport, muziek en buiten spelen. Jouw ouders toonden daarvoor weinig of vrijwel geen belangstelling. Ze stelden er geen vragen over en kwamen misschien ook vrijwel nooit kijken als je een wedstrijd of op optreden had. Als je vader wel kwam kijken, is de kans groot dat hij zelf had gevoetbald of dat hij een of andere functie bij de voetbalvereniging had. 

Je volgt een van je ouders in haar/zijn keuze

In verhouding veel van mijn klanten gingen op een sport die een van hun ouders ook al deed. 
Of kozen een opleiding die een van hun ouders ook al deed.
Of gingen werken in dezelfde branche of in hetzelfde beroep als hun vader of moeder deed. 
De kans is groot dat je waardering van die ouder krijgt wanneer je dezelfde opleiding of hetzelfde beroep kiest als die ouder. 

Niet weten wat je wilt

Het gevolg van zelfverloochening kan zijn dat je hierdoor niet weet wat je wilt. Je weet niet welk beroep je later wilt uitoefenen. Hierdoor weet je ook niet welke opleiding je wilt of de meest geschikte zou zijn. Naar mijn mening is het niet weten wat je wilt het gevolg van educatieve verwaarlozing. Ieder kind wordt namelijk geboren met de potentie om een passie te ontwikkelen. Heel jonge kinderen laten zien wat hun interesseert.

Belangstelling

Wanneer ouders daar belangstelling voor tonen, krijgt het kind elke keer een dopamineshotje in het brein, wat geluksgevoel geeft. Hierdoor wordt het kind nog meer beloond als het doet wat het leuk vindt. Dit natuurlijke proces wordt door affectieve en educatieve verwaarlozing in de kiem gesmoord. Onze ouders wisten niet beter, want ook hun ouders (jouw grootouders) liepen niet over van belangstelling en interesse in hun kinderen (jouw ouders). Ook de verwaarlozing is aangeleerd gedrag. 

Educatieve mishandeling

Hier zijn twee varianten van.
De ene variant is dat je van je ouders niet mag doen wat je het liefst wil. Vaak betreft het dan een creatief beroep, omdat dat volgens onze ouders “geen zekerheid biedt” of “daar is geen droog brood in te verdienen”. In plaats van jou zelf te laten ontdekken wat je wilt, ontmoedigen en ontraden ze dit jou. 
De andere variant is dat je aangemoedigd of gepusht wordt in een richting van jouw ouders voorkeur. Dit betreffen vaak de meer prestigieuze of statusgevoelige dingen, zoals piano, viool of hockey spelen. Of het beroep dat een van je ouders graag gewild had, maar ook niet mocht. 

Burn-out en/of somberte of depressie

Wanneer we maar lang genoeg aan zelfverloochening doen, kunnen we burn-out en/of somberte/depressie ontwikkelen. We hebben zelf niet door dat we er langzaam in glijden. Het is een heel geleidelijk proces. 
De onderliggende oorzaak zit dus in de aangeleerde zelfverloochening in je jeugd. In het heden is er dan een trigger, waardoor die zelfverloochening van vroeger wordt getriggerd.  

Omslagmoment

Er is een moment waarop je je nog niet burn-out of somber/depressief voelde en er is een moment waarop je je wél burn-out of somber/depressief voelde. Het moment dat je voor het eerst burn-out verschijnselen of voor het eerst verschijnselen had van somberte of van depressiviteit, noem ik het omslagmoment. 
Dat omslagmoment is belangrijk, omdat er toen een trigger is geweest die ervoor zorgde dat je toen burn-out raakte of somber of depressief raakte. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching

Triggers

Triggers kunnen zijn: je zit in een relatie waarin je je niet gelukkig voelt.
Je krijgt een kind waardoor jouw hele leven anders wordt of wat emotioneel een zware belasting blijkt te zijn.
Veranderingen in je werk, zoals het krijgen van een andere manager, of een fusie of reorganisatie. Of jouw takenpakket wordt anders. 
De mantelzorg trekt een te grote emotionele wissel op je. 

Meerdere malen

De meeste klanten hebben al eerder periodes gehad dat ze burn-out raakten of somber of depressief waren.
Elke volgende keer is erger en zwaarder. Dat heeft twee redenen. 
1) Je deed de vorige keer niets aan de onderliggende zelfverloochening.
2) Van meer-van-hetzelfde krijg je … meer-van-hetzelfde. 

Hoe herstel je van burn-out en van somberte of depressieve gevoelens?

Tijdens mijn eigen herstelproces heb ik alsnog mijn gevoel ontwikkeld. Dat bleek dé gamechanger van mijn herstel te zijn. Tot mijn grote verbazing herstelde ik niet alleen van mijn burn-out en niet veel later van mijn relatieverslaving, maar boorde ik ook mijn volledige ontwikkelingspotentieel aan. Het is door het alsnog ontwikkelen van mijn gevoel dat ik kon herstellen én dat ik mijn passie ontdekte. 

Concrete stappen

Het ontwikkelen van je gevoel zijn concrete stappen. Die staan beschreven in mijn boek Grip op gevoel en emotie. In 4 stappen leer je hoe je een gezond en evenwichtig gevoelsleven ontwikkelt. Je hebt er de rest van je leven heel veel aan. En je kinderen profiteren mee.