Gevoel en emotie

De woorden gevoel en emotie worden vaak door elkaar gehaald. Terwijl het onderscheid tussen je gevoel enerzijds en je emotie anderzijds heel belangrijk is. In dit blog geef ik het verschil aan tussen gevoel en emotie. En ik laat je ook zien waarom dit onderscheid zo belangrijk is. 

 

 

Gevoelens

Wat zijn gevoelens? Jouw gevoelens zijn letterlijk wat je voelt. Je kunt denken: ik voel me blij, ik voel me moe, ik voel me nerveus, ik voel me gespannen, ik voel me afgewezen, ik voel me niet serieus genomen, ik voel me opgelaten, ik voel me opgelucht, ik voel me in de steek gelaten, ik voel me vrij, en dergelijke. Dat zijn dus de gevoelens die je op dat moment voelt. En zo zijn er natuurlijk nog vele tientallen andere gevoelens. 

Emoties

Wat zijn emoties? Emoties zijn de zichtbare uitingsvorm van je gevoel. 
Je voelt je verdrietig; de emotie (de zichtbare uitingsvorm) daarvan is dat je huilt. 
Je voelt je boos; de emotie daarvan is bijvoorbeeld dat je boos kijkt, of dat je tegen iemand te keer gaat, of dat je iets kapot gooit.
Je voelt je verlegen; de emotie daarvan is dat je bloost, of dat je wegkijkt, en dergelijke. 
Je voelt je bang; de emotie is bijvoorbeeld dat je wegrent, of heel verschrikt kijkt, of dat je je heel klein maakt en in een hoekje kruipt. 
De vrouwengezichtjes hierboven tonen dus emoties, net zoals de wolkjes hieronder. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Toelaten

In onze jeugd was er vaak niet de ruimte om onze gevoelens toe te laten. Vooral als we ‘negatieve’ gevoelens hadden als verdriet, boosheid of angst, was er geen ruimte om die toe te laten. En als we ‘positieve’ gevoelens hadden als blijheid, werd er niet altijd aandacht aan besteed. En in vergelijking met iemand die een emotioneel gezonde jeugd heeft gehad, waren er ook minder dingen om blij over te zijn. 

Wegstoppen

Dat er in onze jeugd niet altijd de ruimte was om onze gevoelens er gewoon te laten zijn of toe te laten, was om verschillende redenen. Onze ouders hadden in hún jeugd ook niet altijd de ruimte om hún gevoelens toe te laten (naar jouw grootouders toe). Hierdoor werden jouw ouders als kind min of meer gedwongen om hun gevoelens weg te stoppen. Net zoals jij in jouw jeugd werd gedwongen jóuw gevoelens weg te stoppen. Gevoel en emotie wegstoppen was een gewoonte geworden. 

Omgang

Een kind ontwikkelt haar of zijn gevoel en emotie namelijk in de interactie en in de contacten en in de omgang met voornamelijk de ouders, zeker in de belangrijke jonge jaren. Als die interactie of die omgang op emotioneel/affectief gebied er niet is, wordt het gevoel ook niet ontwikkeld. 

 

 

Herkennen

Doordat jouw ouders in hun jeugd hun gevoelens grotendeels hebben moeten wegstoppen, herkennen ze evenmin die gevoelens bij hun eigen kinderen. Dan krijgt het kind niet de aandacht, waardering, erkenning en bevestiging waar het kind recht op en behoefte aan heeft. Het kind voelt zich daarnaast ook niet altijd serieus genomen en niet altijd gehoord. Het kind wordt niet aangemoedigd, geprezen, gecomplimenteerd, krijgt geen aai over de bol, en dergelijke. Dit valt onder affectieve verwaarlozing. 

Emotioneel gezond

Het niet ontwikkelen van gevoel en emotie gebeurt dus in de jeugd.
Maar…. gevoel en emotie laten zich niet wegstoppen!
Stel: toen je 3 jaar was, zag je een zoemend beestje om je heen vliegen, waar je bang voor was. Emotioneel gezond was dat je naar een van je ouders rende, door wie je op schoot werd genomen en bij wie je mocht uithuilen. Mama of papa sloeg de armen dan om jou heen, en zei lieve en troostende woordjes.

 

 

Je mocht gewoon bang zijn

Je voelde je veilig én je voelde je serieus genomen en gehoord. Je merkte dat het feit dat je bang was er gewoon mocht zijn. Hierdoor gingen jouw bang-heid en jouw verdriet over dat zoemende beestje weg. En als mama of papa jouw vervolgens vroeg wat er was gebeurd, zou je over dat enge zoemende beestje hebben verteld. En dan had mama of papa mogelijk gezegd: “Oh dat is een hommel… Die steken gelukkig niet.” 
Je had drie belangrijke dingen geleerd: je wordt getroost voor jouw bang-heid én die beestjes heten hommels én hommels steken niet. 

Emotioneel ongezond gezin

In een emotioneel ongezond gezin kan het er anders aan toe gaan. Het kan al zijn dat we niet eens naar een van onze ouders renden, omdat we wisten dat we niet serieus werden genomen. Het je niet serieus genomen voelen is voor een kind al snel afwijzing. Omdat we die afwijzing sowieso willen voorkomen, gingen we onbewust misschien al niet eens naar onze ouders toe. 

“Je hoeft niet bang te zijn.”

Als we wel naar een van onze ouders renden, was de kans groot dat we ons niet (voldoende) gehoord voelden. Als we vertelden wat ons zo bang had gemaakt, kon er een reactie volgen als: “Oh, dat is een hommel! Daar hoef je niet bang voor te zijn, want die steekt niet.”Wat voor het kind troost lijkt te zijn, is dat niet, want het kind krijgt te horen dat het ten onrechte bang is.

 

 

Wegstoppen

Het kind raakt dan in verwarring: Ik voel me bang, en dat hoeft niet? Maar ik ben bang! Omdat het kind zich niet gehoord voelt, kan het kind niets anders dan haar/zijn gevoel (het bang zijn in dit geval) wegstoppen. Het wegstoppen van het gevoel lijkt op dát moment te lukken. Maar…. vele jaren later komen die vroeger weggestopte gevoelens er in de vorm van emoties weer uit. Dat gebeurt op momenten dat dit vroeger weggestopte gevoel en emotie in het heden ergens door worden getriggerd. 

Angst

Als het kind zich dus veilig en gehoord en serieus genomen voelt (zoals in het emotioneel gezonde voorbeeld), zal het op dat moment haar bang-heid (gevoel!) kwijtraken. Als het zich echter niet gehoord voelt in haar bang-heid, zal het kind die bang-heid onbewust wegstoppen. En zo ontstaat angst. Als ons gevoel van bang-heid er in onze jeugd niet mocht zijn (waardoor we die wegstoppen en ook vaak niet meer weten), worden we hier in ons latere leven in getriggerd.  

Ouders voor nodig

Die vroeger weggestopte angst komt er dan naderhand, op allerlei onverwachte momenten, en in allerlei verschillende vormen, later weer uit, in de vorm van de emotie angst. En dan weten we niet meer dat de oorzaak in al die gebeurtenissen lagen in onze jeugd. Want die hebben we allemaal weggestopt, omdat we dat als kind niet konden verdragen. We hadden juist onze ouders nodig om ons daarin te begeleiden en op te vangen en te troosten. Om gevoel en emotie toe te laten en om gevoel te ontwikkelen…

Aandacht

Het kan ook zijn dat het duidelijk werd gezégd dat we niet met onze gevoelens of emoties moesten aankomen. Dan kregen we een opmerking als bijvoorbeeld: “Stel je niet aan!”, of “Zeur niet zo!” en allerlei andere vormen waarin ons duidelijk werd gemaakt dat het aan ons lag. Dit valt onder geestelijke mishandeling. Terwijl juist als onze ouders op dat moment wél aandacht aan ons zouden hebben gegeven, het probleem alleen daardoor al opgelost zou zijn geweest. Omdat we ons dan gehoord en serieus genomen voelden. 

Gevoel niet ontwikkelen

De gevoelens die we dus in onze jeugd hadden, hebben we dus noodgedwongen en onbewust moeten wegstoppen, omdat er geen aandacht en geen ruimte voor was. Of er was dus geen ruimte voor (geen tijd, geen aandacht), of het werd letterlijk ontmoedigd of zelfs verboden om ze te laten zien. Ik heb dat later bij mij zelf ’emotionele amputatie’ genoemd. Omdat naar mijn mening een kind dat haar gevoelens en emoties niet mag laten zien, volgens mij emotioneel geamputeerd wordt. Het kind zal haar gevoelens hierdoor niet kunnen ontwikkelen.

Antenne

Ons gevoel is juist de enige echte antenne voor wat wel of niet goed voor ons is. En als je je gevoelens niet ontwikkelt, mis je de allerbelangrijkste antenne of richtsnoer voor wat wel of niet goed voor jou is in je leven. 
Als je je gevoelens niet ontwikkelt, leef je ook alleen op je ratio. 
Vandaar dat je vaak niet altijd weet wat je wilt, of wat je het beste kunt kiezen, of dat je niet het/de juiste kiest.  

 

 

Gevoel ontwikkelen is een vaardigheid

Ik heb ontdekt hoe je alsnog jouw gevoel ontwikkelt, en wat daarbij wel en ook wat daarbij niet werkte. Het bleek een vaardigheid te zijn, die ik me in de loop van de tijd heb aangeleerd. Ik neem nu dan ook alleen nog maar besluiten op gevoel. Dus als iets goed voelt, doe ik het. En als iets niet goed voelt, doe ik het niet. En als ik het nog niet weet, wacht ik net zo lang tot ik het wel weet. Ik laat me ook niet onder tijdsdruk zetten. En als er een deadline is en ik twijfel dan nog, doe ik het niet. 

Op gevoel

Sinds ik alles op mijn gevoel doe, is het me voor de wind gegaan. Ik ben weggegaan waar ik al 25 jaar werkte, op gevoel. Ik heb een eigen bedrijf gestart, destijds noodgedwongen. De richting die ik koos, was op gevoel. Marketingtrainingen volgen, ik vond dat enorm leuk, gevoel dus. Ik verhuisde weer terug naar de Veluwe, op gevoel en ik wil hier nooit meer weg. En ik wilde destijds dolgraag een boek schrijven, ook op gevoel. Het onderwerp was zo gevonden: over emotionele pijn in relaties (Stop Liefdesverdriet, 2015). 

Consequenties

De kans is groot dat je nu je leven leidt vanuit je patronen (en dus weggestopte gevoelens en emoties) van vroeger. Het alsnog luisteren naar je gevoel heeft daarom dan ook consequenties. En dat hoort het ook te hebben. Want juist als je naar je gevoel luistert, ontwikkel je alsnog je ontwikkelingspotentieel en komt er uit waar jij vrede mee hebt. Als we daarentegen alleen op grond van onze ratio handelen, doen we dat onbewust op grond van onze vroeger weggestopte gevoelens. En dus op grond van onze huidige emoties, waarbij angst vaak de grootste drijfveer is. En dat is niet bepaald een goede raadgever. 

Waarom is het onderscheid tussen gevoel en emoties zo belangrijk?

Omdat je er goed aan doet om je GEVOEL er te laten zijn én om daar naar te handelen. Of om het alsnog te ontwikkelen. 
En omdat je er goed aan doet om je EMOTIE niet naar een ander te uiten.
Wat vaak gebeurt is echter juist het omgekeerde: het gevoel stoppen we voor ons zelf weg, laat staan dat we er naar luisteren.
En onze emoties als boosheid en verdriet daarentegen uiten we juist naar een ander. 

Toelaten

Je doet er dus goed aan om je gevoel en emotie er te laten zijn. Het komt er op neer dat je alleen dingen doet die je leuk vindt. En dat je niet meer dingen doet die je niet leuk vindt. We doen namelijk heel veel dingen die we niet zo leuk vinden. Of die we eigenlijk helemaal niet zo leuk vinden. Juist als je er mee stopt of als je er een andere oplossing voor gaat zoeken (en die zijn er altijd….) kom je erachter wat je hebt losgelaten. 

Boosheid, verdriet en angst

Drie belangrijke emoties waarvoor mensen vaak coaching zoeken, zijn boosheid, verdriet en angst. 
‘Boosheid zou ik sowieso nooit naar een ander uiten, omdat jouw boosheid in het heden altijd je vroeger weggestopte boosheid uit je jeugd is. 
Verdriet kun je rustig naar een andere volwassene laten zien, maar weer niet altijd in je werkomgeving. Verdriet zou ik sowieso nooit laten zien waar kinderen bij zijn. Zij voelen zich er uitermate ongemakkelijk bij en gaan met je te doen hebben, wat emotioneel misbruik is. 
En ook je huidige Angst is je vroeger als kind weggestopte bang-heid. 

Negatieve’ emoties

Dergelijke emoties worden wel eens negatieve emoties genoemd. Ik vind de term ‘negatieve’ emoties een onjuiste term. Met negatieve emoties wordt gedoeld op boosheid, verdriet, angst, jaloezie, e.d. Het zijn de emoties die we eigenlijk niet willen. Maar omdat er in onze jeugd door onze ouders niet naar dergelijke gevoelens werd geluisterd, werden we gedwongen die gevoelens of emoties (boos zijn, huilen, bang zijn) weg te stoppen. Waardoor ze er later als emotie uitkomen. Omdat er in onze jeugd dus geen ruimte voor was. Het waren in onze jeugd toen wel degelijk gewoon onze gevoelens…. En die waren toen helemaal terecht…. 

Associatie

Later echter, worden die vroeger weggestopte emoties zichtbaar in een situatie die een overeenkomst/associatie heeft met toen je vroeger die gevoelens moest wegstoppen. Dat zijn dan vaak situaties waarin je je:
– niet serieus genomen of niet gehoord voelde,
– of waarin je je afgewezen voelde,
– of waarin je de controle kwijtraakte
– of waarin je je in de steek gelaten hebt gevoeld.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Getriggerd

Op zo’n moment wordt er dus iets getriggerd vanuit je jeugd, zonder dat je dat door hebt. En dan kan het zijn dat je jouw ergernissen, die feitelijk jouw eigen vroeger weggestopte ergernissen naar (een van) je eigen ouders zijn en die nu worden getriggerd door bijvoorbeeld je kinderen, weer afreageert op die kinderen. 

 

 

(Klein)kinderen

En zo worden deze ergernissen, onbewust en onbedoeld, van generatie op generatie doorgegeven. Omdat we ons gevoel en emotie in onze jeugd moesten wegstoppen, net zoals onze kinderen dat nu aan het doen zijn. Ook onze kinderen zullen hun nu weggestopte ergernissen later weer afreageren op hun eigen kinderen, onze kleinkinderen. Tenzij je dat bij jezelf stopt en alsnog jezelf emotioneel opvoedt.