Van piekeren afkomen, hoe doe je dat?

Piekeren heeft wel degelijk een functie.
Piekeren doen we allemaal wel eens, maar het wordt hinderlijk zodra het je in beslag neemt.
Zo lang je de functie van piekeren negeert, kan het met je aan de haal gaan.
Piekeren lijkt als iets dat je overkomt. Het is echter iets dat je zelf in stand houdt.
Daardoor kun je er ook iets aan doen. Maar, van piekeren afkomen, hoe doe je dat?

Is piekeren een angstsymptoom of een karaktertrek?
Pas de laatste tien jaar is piekeren onderwerp van wetenschappelijk onderzoek.
Was men tot voor twee jaar geleden van mening dat piekeren een symptoom van angst is, onderzoekers van de Universiteit van Utrecht hebben ontdekt dat het een karaktertrek is.

Ik denk dat het geen van beiden is. Het is de afwezigheid van twee vaardigheden. De ene vaardigheid is om je gedachten toe te laten. En de tweede vaardigheid is om oplossingen te zoeken voor je problemen waarover je piekert. 

Piekeraars doen het tegenovergestelde. Ze verzetten zich (on)bewust tegen hun gedachten, en dat is de garantie om te piekeren. Bovendien weten ze niet hoe ze hun problemen het beste kunnen oplossen. Van piekeren afkomen doe je dus door enerzijds je gedachten actief toe te laten. En van piekeren afkomen doe je anderzijds door te leren hoe je jouw problemen kunt oplossen. 

Dit zijn vaardigheden die lang niet iedereen in haar of zijn jeugd heeft meegekregen. En tegelijkertijd zijn dit vaardigheden die nog heel goed alsnog aan te leren zijn. Zo heb ik mezelf deze vaardigheden aangeleerd. 

Piekeren heeft namelijk wel degelijk een functie. Wat is de functie van piekeren?
Iets vraagt om jouw aandacht. Als deze aandacht niet wordt gegeven of niet op de juiste manier wordt gegeven, wordt piekeren iets wat niet meer stopt. 
Het is juist het geven van aandacht aan je gedachten, waardoor die gedachten weg gaan. 

Piekeren wordt door ‘piekerprofessor’ Ad Kerkhof (hoogleraar klinische psychologie aan de Amsterdamse Vrije Universiteit) gezien als een vorm van zelfbescherming. Het beschermt tegen allerlei al dan niet vermeend naderend onheil.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Bestaat er ook een positieve interpretatie van piekeren?
Een positieve interpretatie van piekeren hanteert de ‘provocatief psycholoog’ Jeffrey Wijnberg, die stelt dat de werkelijkheid zo complex is dat piekeraars blijk geven van een wijs en bewust besef van die complexiteit.

Wat doet iemand die piekert?
Volgens Kerkhof schiet het zijn doel voorbij als je piekeren als zelfbescherming te vaak toepast. Dan wordt het een vorm van zelfkwelling.
Wie piekert doet in feite niks en blijft steken in de voorbereiding. Er komt geen oplossing en je bevriest als het ware.
Veel piekeraars leiden volgens Kerkhof aan het ziejewelisme: Zie je wel,…..

Hoe wordt piekeren in stand gehouden?
Piekeraars zien hun eigen (onterechte!) angst bevestigd. Dat doen ze door hun ziejewelisme te laten volgen door een niet-gecheckte en onbewust op het verleden gebaseerde interpretatie.

Aangezien een piekeraar zich hier niet van bewust is, wordt niet gezocht naar andere interpretaties, mogelijkheden of oplossingen voor de situatie waar hij of zij in verkeert.
Die zijn er in het beeld (op grond van de ervaring!) van de ziejewelist dan ook niet… Dat is exact waar de piekeraar in vast zit en wat het zo hardnekkig maakt.

Van je piekeren afkomen

Van je piekeren afkomen doe je door je te laten spiegelen in je interpretaties. 

Mensen die piekeren zitten niet in het nu, hebben angst voor de toekomst en die angst baseren ze onbewust op (hun interpretatie van) het verleden.
Zolang een piekeraar zich niet bewust is dat hij of zij blijft vasthouden aan zijn of haar aannames, interpretaties, referentie- en denkkader, zal de piekeraar zijn of haar eigen ziejewelisme bevestigen en in stand houden. Wat alleen maar leidt tot meer-van-hetzelfde en niet leidt tot een oplossing van de situatie waarover gepiekerd wordt. Het gepieker ontstaat gek genoeg niet door het probleem (!) maar door de onmacht van de piekeraar om er anders naar te kijken en er op grond hiervan anders mee om te gaan dan tot nu toe werd gedaan.

Waarom helpt proberen te stoppen met piekeren niet?
De nu gehanteerde manier om te proberen zo weinig mogelijk of niet te piekeren, brengt een piekeraar niet dichter bij een oplossing maar er eerder verder vanaf.
Gedachten wegstoppen is absoluut onmogelijk. Je bent niet in staat je brein de opdracht te geven ergens niet meer aan te denken of niet meer over te piekeren. Het tegendeel gebeurt: je blijft er dan juist aan denken en over piekeren en je raakt het gemaal niet meer kwijt.
Terwijl tegelijkertijd hierdoor de oplossing buiten beeld blijft en het onder het piekeren liggende probleem blijft bestaan. Een doorbraak ligt niet in het probleem, maar in de manier van jouw omgang met het probleem.

Hoe kan piekeren worden gestopt ?
Door je gepieker juist aandacht te geven. Jouw oplossingen voor het probleem waren tot nu toe niet functioneel, anders had je niet gepiekerd.
Dat doe je door inzicht te krijgen in je eigen aannames, interpretaties, referentie- en denkkader. Dit betreft iemands eigen blinde vlek.
Alleen door dit te bekijken kan gepieker een halt worden toegeroepen. Als je interpretaties en aannames geschikt zouden zijn voor de situatie waar je in verkeert, zou je nu niet zo piekeren.

Wat laten we eigenlijk los?
Wat we loslaten zijn bepaalde interpretaties. Hier komen andere interpretaties, waar we uit kunnen kiezen, voor in de plaats.
In tegenstelling tot wat veel mensen denken, staat ‘loslaten’ niet zozeer voor loslaten (in de zin van afscheid nemen) van personen of organisaties, maar op het loslaten van bepaalde aannames en interpretaties over die personen of organisaties.
Het zijn interpretaties die ons als zo normaal voorkomen, dat we ons er niet van bewust zijn.

Heeft gepieker zin?
Gepieker heeft pas zin als het als een aanleiding wordt gezien om de eigen interpretaties te onderzoeken. Die interpretaties waren ooit functioneel, maar zijn dat nu in je huidige situatie klaarblijkelijk niet.

Kortom: Van piekeren afkomen, hoe doe je dat?
Het is niet het probleem wat gepieker veroorzaakt; het is de manier waarop het probleem onbewust en onbedoeld door jezelf door bepaalde interpretaties in stand wordt gehouden waardoor gepieker wordt veroorzaakt.

Loslaten is synoniem aan ‘gunnen’: gun jezelf een open mind ten aanzien van de situatie waarin je verkeert.
Het tegenovergestelde van loslaten is naar mijn mening ‘vasthouden’: vasthouden aan voor jouw huidige situatie niet-meer-werkende, belemmerende en gepieker veroorzakende interpretaties.