Verslavingen

Mensen die in hun jeugd met spanningen en stress te maken hebben gehad, zijn vatbaarder voor onder andere verslavingen. Tegelijkertijd ontbreekt het vaak aan zingeving in het leven. Het afkicken van een verslaving en het met voldoening zin geven aan het leven is gelukkig beide nog wel degelijk mogelijk. Zelf ben ik van een relatieverslaving afgekickt en weet wat het is om van een verslaving af te kicken. 

 

Gedaantes

Verslavingen kennen veel verschillende gedaantes. Naast de bekende als alcohol, roken, drugs en eetverslaving, zijn er bijvoorbeeld koop, internet, seks, gok en relatieverslaving. En er zijn er ongetwijfeld nog meer. Kenmerkend voor een verslaving is dat het een obsessieve afhankelijkheid is, die het leven nadelig beïnvloedt. Een ander kenmerk is dat het progressief is. Dit wil zeggen dat het verslavende aspect in de loop van de tijd toeneemt. 

Meerdere verslavingen tegelijk

Mensen hebben vaak niet één verslaving maar meerdere verslavingen tegelijk. Om te herstellen is het nodig om bij de onderliggende behoeftecompensatie te komen. Als dat niet gebeurt, zal de verslaafde na herstel van de ene verslaving een volgende verslaving ontwikkelen. Andersom is ook waar: je komt dus in een keer van al je verslavingen af door aan de slag te gaan met je onderliggende behoeftecompensatie. 

Beloningscentrum

De link tussen verslavingen en het beloningscentrum in de hersenen is in de wetenschap al gelegd. Naar mijn mening zit de oorzaak van het ontwikkelen van een verslaving in het in de jeugd niet (voldoende) ontwikkeld zijn van een emotioneel gezond beloningscentrum in de hersenen. Als een kind namelijk voldoende aandacht, waardering, erkenning, bevestiging, aanmoedigingen, complimenten en troost krijgt en zich serieus genomen en gehoord voelt, ontwikkelt het een gezond beloningscentrum.

Onafhankelijk

In een gezonde jeugd krijgt het kind vervolgens gezonde gedrags- en communicatiepatronen mee en krijgt het de benodigde vaardigheden en normen en waarden mee om in het latere leven een zelfstandig en onafhankelijk leven te leiden. Door een gezond beloningscentrum ontwikkelt het kind en later de jong-volwassene voldoening, zelfvertrouwen en een positief zelfbeeld en kan het zich verder ontwikkelen en ontplooien en weet het wat het te doen staat om juiste keuzes in het leven te maken.

Dopamine

Een beloningscentrum in de hersenen van een kind dat in de jeugd niet de aandacht e.d. heeft gehad waar het als kind recht op en behoefte aan heeft, is een verwaarloosd en daardoor altijd behoeftig beloningscentrum. De jong-volwassene zal dan op zoek gaan naar dopamineprikkels. Enerzijds om toch dat positieve en fijne gevoel te krijgen en anderzijds om de realiteit even weg te drukken. 

Passie

Iemand die een gezonde jeugd heeft gehad, ontwikkelt haar eigen dopamine door de activiteiten die het ontplooit en door de vaardigheden die het ontwikkelt. Het krijgen van de befaamde flow wordt gerealiseerd door het doen van activiteiten die tot je passie behoren en die net even buiten je huidige comfortzone liggen, waardoor je je ontwikkelt. Een gezond beloningscentrum in de hersenen genereert zelf dopamine en doet dat met mate en kan dat regelmatig doen. 

Meer

Een niet goed ontwikkeld en daardoor behoeftig beloningscentrum heeft daarentegen elke keer nieuwe prikkels nodig. Daarnaast heeft het in de loop van de tijd steeds meer van dergelijke  prikkels nodig, omdat er een gewenning optreedt. Dat is het verslavende aspect: er moet steeds vaker en ook steeds meer ‘gescoord’ worden om tot dezelfde bevrediging te komen. Zo ontstaan verslavingen. 

Oprecht

Verslaafden denken vaak dat ze best wel zonder de verdovende stof, seks, de partner, het gokken e.d. kunnen. Ze hebben zelf echter niet door wat ze er allemaal voor doen om te voorkomen dat ze in een situatie komen dat ze zonder komen te zitten. Daarnaast kunnen verslaafden oprecht denken dat het andere problemen zijn die er voor zorgen dat ze verslaafd zijn.

De verslavingen zijn het probleem

Met deze gedachte misleiden ze zichzelf. Het is vermijdingsgedrag. Zolang ze zich namelijk achter die andere problemen verschuilen, zien ze niet in dat hun verslaving een probleem op zich is. Náást de andere problemen. Een verslaafde zoekt echter in een verslaving de oplossing van een probleem. In plaats van dat de verslaafde de verslaving als hét probleem inziet. 

Vicieuze cirkel

Veel verslaafden menen dan ook oprecht dat eerst die andere problemen moeten worden opgelost voordat ze met hun verslaving aan de slag kunnen gaan. Zo zitten ze in een vicieuze cirkel waar ze niet uitkomen en die kenmerkend is voor een verslaving. Om te herstellen en om af te kicken van een verslaving is het nodig alle problemen integraal aan te pakken. Dat is omdat ze allemaal onderdeel uitmaken van het problematische gedrag en elkaar negatief beïnvloeden.

Codependency

Het is vaak de partner van een verslaafde die druk zal uitoefenen om af te kicken van de verslaving. Toch maakt de partner van een verslaafde vaak onderdeel uit van het probleem. Dit verschijnsel wordt ‘codependency‘ genoemd: beide partners houden de ongezonde situatie in stand. Beiden doen dit vanuit ieders eigen patronen van vroeger en ze hebben beiden een even groot aandeel in de ongezonde situatie. Beiden hebben zelfs de ander nodig om zich maar niet bewust te worden van de eigen situatie. De ander is dan in feite een vorm van bliksemafleider.

Oorzaak

Vaak wordt gedacht dat de oorzaak van iemands verslaving of codependency zit in traumatische gebeurtenissen in de jeugd. De oorzaak van een verslaving en van codependency zit echter in iemands patronen van vroeger. Het gaat niet in eerste instantie om de traumatische gebeurtenissen (zoals overlijden van een ouder of van een broer of zus of van een dierbare vriend, of om het gepest zijn op school). Het gaat om de onveilige omgeving waarin betrokkene toen verkeerde, zonder opvang, zonder troost, zonder een luisterend oor voor diens verwarrende gevoelens. Er werd misschien al weinig gepraat, vragen werden niet gesteld en over gevoelens ging het al helemaal nooit. 

Omgeving

De omgeving waarin gebeurtenissen tijdens de jeugd plaatsvonden is bepalender voor iemands emotionele gezondheid dan een traumatische gebeurtenis op zich al is. Zo bleken van binnenlandse en buitenlandse uitgezonden militairen dat onder degenen die vlak na hun uitzending of later in hun leven een Ptss (post traumatische stress stoornis) ontwikkelden, een groot deel van hen een emotioneel ongezonde jeugd had meegemaakt.

Stress

Het gaat dus niet zozeer om de gebeurtenissen op zich. Het gaat om de impact die dat op iemand heeft door de aanwezig zijnde vaardigheden (steun kunnen vragen, hulp kunnen aannemen, begrip krijgen, gedachten erover, interpretaties, rouwverwerking) die iemand tot haar of zijn beschikking heeft. Mensen die in hun jeugd al veel stress hebben meegemaakt, lijken vatbaarder voor latere burn-out, depressie of Ptss dan mensen die in hun jeugd weinig tot geen stress hebben meegemaakt. 

Blinde vlekken

Het zijn ook juist mensen die niet een emotioneel gezonde jeugd hebben meegemaakt, die zelf ook weer veel drama in hun leven meemaken. Een groot deel daarvan wordt door hen zelf veroorzaakt, zonder dat ze dat zelf doorhebben. Dat ze dat niet door (kunnen) hebben is omdat ze handelen vanuit hun blinde vlekken vanuit hun patronen van vroeger.

Zingeving

Hen ontbreekt het ook vaak aan een zin of nut van het leven. Het is hen, vanuit de afwezigheid van aandacht, complimenten en aanmoedigingen in hun jeugd, logischerwijs niet altijd gelukt om zelf een interesse of passie te ontwikkelen waarmee zij zin aan hun eigen bestaan konden geven. Gelukkig kan dat alsnog worden ontwikkeld. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching

Kortom: Wat je geschiedenis is, hoeft niet je toekomst te zijn. Het is wel degelijk mogelijk om functioneel en emotioneel gezond gedrag aan te leren.