Van een burn-out herstellen, hoe doe je dat?

Burn-out maakt inmiddels onderdeel uit van de officiële lijst van beroepsziekten.
Er is veel wetenschappelijke onderzoeksresultaten beschikbaar over burn-out.
Van een burn-out herstellen, hoe doe je dat?
Zelf ben ik hersteld van een zware burn-out. Hierdoor weet ik wat do’s en dont’s zijn. 

Dat steeds meer mensen thuiszitten met burn-out zou worden veroorzaakt door de volgende aspecten:
– Onze prestatiegerichte maatschappij met hoge werkdruk
– In de huidige economische crisis is er de angst voor ontslag, wat veel stress oplevert
– De vele keuzemogelijkheden die we tegenwoordig hebben op allerlei gebieden waardoor het gevaar bestaat dat verkeerde keuzes worden gemaakt

En verder nog door
– De Informatie-obesitas: het constant willen weten wat er speelt
– We verwachten meer van onszelf dan vroeger.

Lang niet alle mensen hebben hier last van. Ik heb in 9 jaar coachen ontdekt dat er een heel belangrijke reden is dat mensen burn-out raken. Een overeenkomst die mensen die burn-out raken hebben is dat ze niet de opleiding of het beroep of het werk hebben gekozen dat ze diep in hun hart het liefst wilden doen. 

Deze oorzaken hebben dan ook een voedingsbodem in onze opvoeding. Inzicht in de uitingsvormen hiervan maakt dat je het kunt aanpakken. Van je burn-out herstellen wordt hierdoor mogelijk.

Risicofactoren zijn juist karaktereigenschappen die als positief worden gewaardeerd, zoals accuratesse, verantwoordelijkheidsgevoel, veeleisendheid, betrokkenheid en doorzettingsvermogen.

Als hier het woordje té voor staat, kan het doorslaan en uitmonden in een burn-out. Als je gestresst, overwerkt, overspannen of burn-out bent, heeft het woordje té er al voor gestaan.
Een burn-out ontstaat zelden door te veel of te ingewikkeld werk. Het zijn negatieve emoties die zo aan mensen knagen dat ze emotioneel opbranden.

Burn-out is dan ook geen gevolg van hard werken, maar is een zingevings- en interpretatieprobleem. Het raakt iets in jezelf. Vaak speelt de bedrijfscultuur een rol in het burn-out raken van personeel. De bedrijfscultuur heeft dan ongemerkt raakvlakken met vroeger. Van je burn-out herstellen doe je door te kijken naar je zingeving. 

Hoe kunnen klachten zich uiten?
Het is een proces dat komt aansluipen: vermoeidheid, slechter slapen, benauwdheid of hartkloppingen. Deze signalen worden genegeerd. Van je burn-out herstellen doe je door dergelijke signalen serieus te leren nemen. 

Nadat deze lichamelijke klachten zijn genegeerd, gaan emotionele factoren een rol spelen: verminderd concentratievermogen, afdwalende gedachten, prikkelbaarheid, desinteresse, haast.
Aan mensen met burn-out is niet te zien dat ze burn-out zijn. Dat maakt dat je ze tegen zichzelf in bescherming moet nemen, iets wat nieuw voor hen is.

Op dit moment kun je het proces nog keren, maar men geeft liever niet toe. Met een beetje geluk uit het zich in een burn-out en niet in een hartaanval. Van een burn-out herstellen kun je meer structureel doen. Als je eenmaal een hartaanval hebt gehad, blijft dat altijd een zwakke plek. 

Burn-out is een emotionele overbelasting en is het resultaat van een niet-functionele copingstrategie. Er is een mismatch tussen jouw omgeving en de situatie waarin je verkeert enerzijds en de manier waarop je er op reageert anderzijds. Van je burn-out herstellen kan inhouden dat je gaat doen wat je diep in je hart altijd al wilde doen. 

In deze mismatch ligt de voedingsbodem en jouw eigen aandeel, die te herkennen zijn aan de uitingsvormen van jouw gedrag (interpretaties, aannames, denkkader, etcetera). Van je burn-out herstellen houdt in dat je inzicht krijgt in deze mismatch. Als je de mismatch inzichtelijk hebt, kun je kijken wat je wilt. De opties zijn talrijk. 

In 1999 was ik ‘aan de beurt’. Ik had veel frustraties en ergernissen die ik, achteraf gezien, in anderhalf jaar opbouwde. Een half jaar later zat ik ziek thuis. Mijn ‘verbaasmomenten’ waren terecht, alleen ik ging er niet-functioneel mee om. Zoals iemand destijds zei: ‘Je kunt wel gelijk hebben, maar jij zit ziek thuis.’ En zo was het maar net.

Ik ontbeerde de vaardigheden en het inzicht om de situatie waarin ik verkeerde positief te beïnvloeden. Ik had mijn doel uit het oog verloren en had niet door hoe ik met mijn denkbeelden en interpretaties mijn eigen gelijk zat te bevestigen. Zo werkte het niet, want er bleken heel andere mechanismen mee te spelen. Herstellen van je burn-out betekent dat je inzicht krijgt in de organisatiecultuur- en structuur en in de machtspolitiek. 

Het was een harde en leerzame leerschool. Zelf heb ik het proces van herstel ervaren als het begin van het einde aan mijn machteloosheid. Ik had niet door dat ik voor mijn burn-out toch wel naïef was geweest t.a.v. een aantal dingen. Herstellen van je burn-out houdt in dat je naïviteit kwijt raakt. Ik heb het als een les in nederigheid ervaren, die ik fijn vond. 

Het proces van herstel was voor mij een proces van het ontdekken van mijn authenticiteit. Van je burn-out herstellen houdt ook in dat je gaat ontdekken wie je wilt zijn, wat je wilt zijn en hoe je wilt zijn. Door te herstellen van mijn burn-out heb ik mijn passie ontdekt. Ik heb dingen gedaan die ik niet had durven dromen, zoals het schrijven en uitgeven van een boek. 

Mijn herstel werd ingezet doordat ik gespiegeld werd in mijn aandeel in de gebeurtenissen om mij heen. Het is achteraf gezien het beste dat me ooit is overkomen. Niet door de burn-out zelf, want dit wens je niemand toe, maar door wat ik er mee heb gedaan. Alleen als je er iets mee doet, kom je er beter uit.

Aangezien het je eigen blinde vlek betreft, kun je hier niet zelf uitkomen. Je hebt hier hulp bij nodig. Van je burn-out herstellen houdt in dat je inzicht krijgt in al je blinde vlekken. Per Eendaagse Coaching maak ik minimaal 18 tot maximaal 84 blinde vlekken inzichtelijk. Het gemiddelde zit tussen de 30 en 50 blinde vlekken. 

Je kunt zo veel eerder herstellen als je de voor jou geschikte hulp hebt. Bovendien kom je zonder hulp niet aan de eronder liggende mechanismen die je burn-out hebben veroorzaakt en waar je anders je verdere leven tegenaan zult blijven lopen. Je hoeft natuurlijk niet een Eendaagse Coaching te doen, maar zoek in ieder geval hulp. Dat is het beste advies dat ik je kan geven. Zonder hulp zou ik het zelf ook nooit gered hebben.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

De herstelperiode verschilt per persoon, maar je komt vaak langdurig in de ziektewet terecht. Soms keren mensen niet meer terug in hun functie of baan of naar het arbeidsproces. Dit kun je voorkomen door er op tijd bij te zijn. Van je burn-out herstellen doe je dus sneller als je adequate hulp zoekt. 

Mensen die al zijn afgekeurd kunnen ook aan hun eigen machteloosheid werken om weer dichter bij hun authenticiteit te komen. Je bent arbeidsrechtelijk pas opgegeven als je dat zelf vindt. Ik heb mezelf destijds uit de WAO gehaald.

Mijn herstel duurde net zo lang als de tijd waarin ik het ongemerkt had opgebouwd: anderhalf jaar. Het bleek achteraf gezien exact overeen te komen met de komst van een hoge leidinggevende.

Hoe eerder je er bij bent, des te korter daarom je herstelperiode. Belangrijk is dat de drempel naar de werkvloer laag blijft. De begeleiding moet goed zijn. Een complicerende factor is als je in een conflict bent geraakt met je leiding, zoals ik heb meegemaakt. Zij gaan namelijk ook over het arbeidsrechtelijke gedeelte. Je loopt dan in je herstelperiode tegen dezelfde mechanismen aan als waarvan je burn-out raakte.

Voor mij was de allerbelangrijkste eye-opener dat de mechanismen waar ik in het korps tegenaan was gelopen, dezelfde bleken te zijn als die van vroeger: zoeken naar loyaliteit en het ervaren van afwijzing. Ik kwam hier achter doordat ik tijdens mijn studie Arbeidspsychologie eveneens een aantal cursussen Gezondheidspsychologie deed. In Nederland zijn dit gescheiden studiegebieden, iets wat ik altijd vreemd had gevonden.
Het ontdekken van deze blauwdruk tussen werk en privé was tevens de doorbraak in mijn herstel. Datgene waar je last van hebt, raakt iets in jezelf, anders had je er niet zo veel last van gehad.

Voorkomen moet worden dat je, als je re-integreert, weer in je oude gedrag vervalt. Daarom is het bij een burn-out belangrijk dat je inzicht krijgt in de mechanismen die jouw burn-out hebben veroorzaakt.
Die mechanismen zijn op te delen in twee momenten: de mechanismen die jouw burn-out opbouwen enerzijds en de mechanismen die jouw burn-out hebben getriggerd, waardoor het kaarsje van de ene op de andere dag uitgaat anderzijds. Dat laatste is de befaamde druppel die de emotionele emmer doet overlopen. Als je niet met beide aan de slag gaat, zul je hier tegenaan blijven lopen, ook als je naar een andere (privé- of werk)omgeving gaat. Het blijft een kwetsbaarheid in jezelf. Die mechanismen werken door in zowel je werk als je privé. Als je hier inzicht in krijgt, kom je er sterker uit.

Kortom: Herstellen van je burn-out is heel goed mogelijk.
Zowel het oplopen van een burn-out als het herstel ervan gaat in eerste instantie over al die anderen (zoals bij mij over die leidinggevende). Toch begint het bij je eigen machteloosheid de juiste copingstrategie te hanteren in jouw situatie.

Die copingstrategieën heb je simpelweg vroeger niet meegekregen en daar kun je altijd wat aan doen. Loslaten is het loslaten van niet-functionele copingstrategieën en het inzicht krijgen in voor jouw situatie functionele copingstrategieën. De emotionele overbelasting is ontstaan door je eigen machteloosheid in de omgeving waarin je verkeert. Dit is meteen het goede nieuws, want daar kun je heel goed iets aan doen. Je burn-out loslaten is nog wel degelijk mogelijk!