Loslaten van schuldgevoelens

Ammy van BedafGeen categorie

schuldgeoelens

Schuldgevoelens

Schuldgevoelens en schaamte komen vaak samen. Dat heb ik ontdekt bij mijn klanten. Iemand met schaamte heeft ook vaak schuldgevoelens. Andersom is niet altijd het geval: iemand met schuldgevoel hoeft niet ook altijd enorme gevoelens van schaamte te hebben. 

schuldgeoelens

Onbehagen

Schuldgevoel is een onaangenaam gevoel en veroorzaakt onbehagen. Je voelt schuldgevoelens altijd ten opzichte van iemand anders. Zo kun je ook een te groot schuldgevoel hebben. Het kan zelfs je denken beïnvloeden, waardoor je piekert en maalt. Schuldgevoelens kunnen zelfs de omvang aannemen van emotionele pijn. 

Evolutionair functioneel

Het is echter goed om in enige mate schuldgevoel te hebben. Dat je schuldgevoelens hebt is namelijk evolutionair functioneel. Je voelt schuldgevoel (net zoals schaamte) om te voorkomen dat je wordt verstoten of wordt verbannen uit de groep, de stam of het volk waartoe je behoort.

Nuttig

Zowel het vermogen tot het voelen van schuldgevoel als van schaamte zijn beide dus nuttig. In plaats van de stam hebben we nu onze familie, ons gezin, onze vriendenkring en onze collega’s.

Gevoelsantenne

Je zou daarom je vermogen tot het voelen van schuldgevoelens ook niet 100% willen kwijtraken. Want dat zou niet gezond zijn, omdat je dan een belangrijke gevoelsantenne mist. Een basisgevoel van schuldgevoel en van schaamte is dus nodig om sociaal te kunnen functioneren.

Onderdeel blijven

Beide gevoelens zorgen er namelijk voor dat je je best doet om onderdeel te blijven van voor jou belangrijke sociale groepen. 

Wat is schuldgevoel eigenlijk?

Schuldgevoel is een onaangenaam gevoel van morele verplichting, over handelen of nalaten, altijd ten opzichte van een ander, dat wordt gevolgd door de wens dat je het anders zou hebben gedaan. Ons schuldgevoel wordt getriggerd doordat we vinden dat we iets verkeerd(s) gedaan hebben, of doordat we iemand schade hebben berokkend.

‘Fout’

Inherent aan schuldgevoel is, dat je vindt dat je iets ‘fouts’ hebt gedaan. Belangrijk hierbij zijn de verbale en non-verbale boodschappen die je in je jeugd hebt meegekregen over wat ‘goed’ en wat ‘fout’ is en over wat verwijtbaar is of niet. 

Belemmerend

Schuldgevoel is op zich dus een nuttig gevoel, want je kunt dan, desgewenst, alsnog (bijvoorbeeld) je excuses aanbieden aan iemand of alsnog iets rechttrekken of herstellen. Als je echter vaak of veel schuldgevoelens hebt, werkt het belemmerend.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Mensen die veel of vaak schuldgevoelens hebben, hebben vaak een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Hoe groter je verantwoordelijkheidsgevoel naar anderen toe, des te groter je schuldgevoel zal zijn als je vindt dat je iets niet goed hebt gedaan. 

Schuld

Als je vroeger als kind vaak de schuld van iets hebt gekregen of gehoord hebt dat iets door jou kwam, is het later moeilijk om het onderscheid in te zien tussen schuld enerzijds, en je eigen aandeel anderzijds. Lang niet altijd wordt ingezien dat een kind nog een leerling-volwassene is, die het juist nog allemaal moet leren. Het kind die het nog allemaal moet leren, nota bene van de ouders die het kind laten weten dat iets diens schuld is. 

Andere volwassenen

Dat ouders verantwoordelijkheidsgevoel hebben naar hun onvolwassen kinderen is volstrekt logisch en gezond. Als volwassenen zich daarentegen ook verantwoordelijk voelen voor andere volwassenen, zoals hun (ex-)partner, familieleden, collega’s, of naar hun volwassen kinderen, is niet gezond. Deze personen zijn allemaal zelf verantwoordelijk voor hun eigen volwassen leven. 

Oorzaak van schuldgevoelens

De onderliggende oorzaak van schuldgevoelens zit in iemands jeugd. 
Belangrijkste oorzaak is volgens mij dat je als kind hebt gezien dat (een van) je ouders het niet aankon(den).

Gezien of gehoord

Het kind heeft een van de ouders bijvoorbeeld zien huilen, of heeft verbaal of fysiek geweld gezien tussen de ouders, of heeft een depressieve ouder of een ouder met een stoornis of een verslaafde ouder gehad. In ieder geval was de thuissituatie niet optimaal.

Ongelijkwaardig

Voor een kind, dat volledig afhankelijk is van de ouders, is dat hartverscheurend en daardoor beschadigend om te zien dat een van de ouders het niet aankan. De ouders hebben/hadden een ongelijkwaardige relatie, met een dominante ouder en een ondergeschikte ouder. Het kind heeft dan al gauw te doen met de ondergeschikte ouder.

Ondergeschikte ouder

Het kind ziet hoe die ondergeschikte ouder te lijden heeft onder het gedrag van de dominante ouder. Een kind zal dan onbewust denken: Als mijn ouders het al niet aankunnen, wat moet er dan van mij terechtkomen?

Redderbrein

Daarom kan het kind niet anders dan zichzelf ontzien, zichzelf wegcijferen, en de ouder(s) helpen, verzorgen en redden. En dat is wat het kind later ook in de relatie(s) zal doen: zichzelf wegcijferen en de anderen willen redden en veranderen. Om de ander te kunnen helpen en redden, is het nodig dat de ander iets mankeert, anders valt er niets te helpen en te redden.

De ander willen helpen

Dit redderbrein wordt dus al in de jeugd gevormd. Het de ander willen helpen, redden, verzorgen en veranderen wordt door de ‘redder’ lang niet altijd als zodanig herkend. Volgens de redder ligt het tenslotte aan de ander. Als de ander nou maar……, dan gaat het goed. 

Het was niet goed of het deugde niet

Een andere onderliggende oorzaak van schuldgevoel is dat een kind in diens jeugd, op allerlei verschillende manieren, te horen kreeg dat het niet deugde, dat het niet goed (genoeg) was, of dat het altijd anders moest, dat ze het niet kon, en dergelijke.

Het lag aan het kind

Het lag dus bijna altijd aan het kind dat het niet goed ging of dat het niet lukte. Dat was natuurlijk niet het geval, maar dat was wel de boodschap die het kind kreeg. Daarnaast heeft het kind niet de aandacht, waardering, erkenning, bevestiging, aanmoedigingen en complimenten gehad waar het recht op en die het nodig had. 

Aspecten die een belangrijke rol spelen bij het ontwikkelen van schuldgevoel

Kinderen zijn sowieso al eerder geneigd om de schuld van een situatie binnen het gezin op zich te nemen. Dat doen kinderen omdat het voor hen ondraaglijk is, te moeten toegeven dat de ouders haar of hem geen veiligheid of geen bescherming kunnen bieden. Een tweede aspect is dat een kind haar/zijn ouders niet snel zal afvallen, omdat het kind volledig afhankelijk is van die ouders.

Verdiend

Een derde aspect is dat kinderen, om veel verschillende redenen, ongewenst kunnen zijn (geweest). En een vierde aspect is dat een kind dat is geslagen, kan denken dat ze het verdiend heeft of dat ze het er zelf naar gemaakt heeft. 

 

Schuldgevoelens door boosheid ouder

 

Niet durven

En tenslotte een vijfde aspect is dat in een gezin waar kinderen schuldgevoelens of schaamte ontwikkelen, de kinderen niet aan de ouders durven vertellen wat er aan de hand is en waar ze mee zitten. Kinderen voelen namelijk feilloos aan of ze wel of niet met iets bij hun ouders terecht kunnen.

Kind blijft met schuldgevoelens zitten

Omdat het kind er niet met de ouders over durft te praten, blijft het kind met die schuldgevoelens zitten. Want als ze er niet met haar ouders over kan praten, waar kan ze dan nog naar toe voor begrip en steun? 

Triggers in het heden

De oorzaak van onze schuldgevoel zit dus in onze jeugd. Later, in ons volwassen leven, komen we triggers tegen die lijken op de gevoelens die we in onze jeugd hadden. De káns op triggers die onze schuldgevoelens uit onze jeugd triggeren, zijn ook nog eens groter, omdat we ook vanuit onze jeugd onbewust onze partnerkeuze hebben gedaan en onze werkomgeving hebben gekozen. Waardoor we meer triggers om ons heen ervaren. 

Waarover kunnen mensen zich schuldig voelen?

Je kunt je schuldig voelen over van alles….. Over werkelijk van alles. Het hangt er maar net vanaf welke boodschappen iemand in haar of zijn jeugd heeft meegekregen en welke boodschappen in het heden de trigger daarvan zijn. Maar het meest interessante is NAAR WIE je je schuldig voelt.

Voorbeelden

Een paar willekeurige voorbeelden waarover je schuldgevoel kunt hebben: naar je partner of naar je kinderen na een scheiding. Dat je je moeder of vader niet vaak genoeg bezoekt. Dat je iets van iemand hebt kapot gemaakt. Of dat je niet aardig genoeg tegen een vriend(in) bent geweest. Enzovoorts… De voorbeelden waarover mensen zich schuldig kunnen voelen, zijn dan ook oneindig. 

 

Schuldgevoelens, de schuld krijgen

 

Gevolgen van schuldgevoel

De gevolgen van schuldgevoelens kunnen zijn dat je baalt van jezelf, omdat je denkt iets niet goed te hebben aangepakt. Een ander gevolg kan zijn dat je de omgang met betrokkene vermijdt of dat je bepaalde situaties of mensen vermijdt. En in een uiterste geval kan schuldgevoel zelfs heel soms leiden tot zelfmoord. In dat geval spelen er ook altijd een aantal andere aspecten een rol, die per persoon weer verschillen. 

Ik heb ontdekt hoe je van je schuldgevoelens af komt. In mijn Videojaarprogramma zit een video over het loslaten van schaamte en schuldgevoelens. 

Lees het interview met mij over Schuldgevoel in het meest gelezen maandblad van Nederland, Plus, mei 2021.


 

Als jezelf herkent in dit artikel, dan kan het goed zijn te weten dat ik een online videoprogramma heb over de top 15 aspecten waar mensen last van hebben als ze willen loslaten: Genieten & Gelukkig Zijn.

In Genieten & Gelukkig Zijn leer je wat de symptomen precies zijn en over elk van de symptomen leer je wat het feitelijk is (en dat is anders dan je denkt). Je leert hoe het ontstaat en hoe jij er vanaf komt.

  • Piekeren
  • Angst en paniek –> deze 3 video’s zijn ook als apart programma aan te schaffen. Zie hieronder voor informatie!
  • Depressieve gevoelens, dips, down, neerslachtigheid, gedeprimeerdheid
  • Eenzaamheid, leegte, gemis
  • Slecht slapen (2 video’s)
  • Stress, spanning
  • Burn-out, overspannenheid, overwerkt
  • Vermoeidheid, futloosheid, energiegebrek
  • Gebrek aan zelfvertrouwen, negatief zelfbeeld, minderwaardigheidsgevoel
  • Besluiteloosheid, niet kunnen kiezen, twijfel, spijt, dilemma, geen actie ondernemen
  • Geen grenzen aan kunnen geven, geen Nee kunnen zeggen, pleasegedrag
  • Schaamte en schuldgevoel
  • Boosheid, agressie, frustratie, ergernissen
  • Emotionele pijn
  • Niet kunnen genieten, niet de zin van het leven weten, niet gelukkig zijn, niet weten wie je bent

Je leert hoe het ontstaat, hoe jij er vanaf komt/hoe je het voorkomt.’

‘Je video heeft me meer gedaan dan de psychiater, psychotherapeut en psycholoog in het verleden.’

‘Je geeft concrete en praktische tips om er vanaf te komen’ ‘Jouw online programma is geweldig! Het resultaat is de volgende dag al merkbaar. Ik vind het super dat die symptomen herstelbaar zijn.’

‘Door het videoprogramma ben ik nieuw gedrag gaan aanleren waardoor ik oude patronen los kan laten! Overlevingsgedrag omzetten in ECHT leven!’

‘Jouw programma is kwalitatief en inhoudelijk hoogstaand. Ik leer er veel van.’

Piekeren

Bekijk de eerste video, over Piekeren gratis en vrijblijvend!

Video zien

Meer informatie over Genieten & Gelukkig Zijn of het programma direct bestellen kan hier!

Eerder gepubliceerde artikelen over loslaten kun je hier vinden. In de zijbalk vind je de mogelijkheid om te zoeken op jouw zoekwoorden. 

Neem hier gratis het mini-eBook over loslaten met je mee:  ‘8 Inzichten en 13 Manieren om te stoppen met piekeren en malen en om weer rust in je hoofd te krijgen’. “

De drie video’s over Angst zijn los te verkrijgen: Leven Zonder Angst & Paniek.
In de eerste video krijg je:
– Wat angst is en wat de functie ervan is;
– Waarover je angst kunt ontwikkelen;
– Waarom naar mijn mening angst voor controleverlies, angst voor afwijzing en verlatingsangst de onderliggende vormen van angst zijn;
– Inzicht in wanneer angst terecht is en wanneer niet;
– Hoe het komt dat je angst-van-vroeger ervaart als reëel in het heden;
– Hoe de oorsprong van jouw angst in je jeugd zit;
– Hoe je bevestiging van je angst ervaart door je lichamelijke reactie;
– Hoe jouw gedachten uit je jeugd die lichamelijke reacties veroorzaken;
– Hoe bepaalde momenten uit jouw jeugd jouw huidige angst triggeren, en dus niet veroorzaken.
In de tweede video krijg je:
– In hoeverre angst genetisch bepaald en dus erfelijk is en/of in hoeverre het aangeleerd gedrag betreft;
– Hoe je angst ontwikkelt;
– Welke aspecten van de verschillende hechtingstijlen op jou van toepassing zijn;
– Wat het verschil is tussen feitelijke aanwezigheid en emotionele aanwezigheid van je ouders;
– Wat bij jou de oorzaken kunnen zijn van jouw huidige angst;
– Wat bij jou de triggers kunnen zijn voor jouw huidige angst.
In de derde video krijg je:
– Welke reacties er mogelijk zijn op angst;
– Hoe jouw angst in het heden getriggerd kan worden;
– Hoe het zit met het samengaan van angst met andere symptomen;
– Hoe in de wetenschap naar angst wordt gekeken;
– 14 manieren om jouw vicieuze cirkel van angst te doorbreken.
De video’s duren respectievelijk 74, 49 en 60 minuten.
Na afloop van het videoprogamma kun je mij te allen tijde vragen stellen.
De kosten van dit programma bedragen slechts 275 euro.
Om het programma aan te schaffen, klik je op onderstaande link (je registreert je eerst, je schrijft je inloggegevens ergens op, en daarna doe je de aankoop):

Leven Zonder Angst & Paniek

Hartelijke groeten,

Ammy van Bedaf MSc

06-53 65 13 59

Universitair geschoolde psycholoog

Cognitieve gedragstherapie

Lidmaatschapsnummer Nederlands Instituut voor Psychologen (NIP) 213178

 

Deel dit artikel