Gewijzigd op 26 januari 2020 door Ammy van Bedaf
Loslaten van emotionele pijn
Loslaten van emotionele pijn is iets wat veel mensen graag willen.
Emotionele pijn in een relatie wordt echter niet als een diagnose gezien. Want wat is emotionele pijn? En waarom beëindig je die relatie dan niet als je zo veel emotionele pijn hebt?
Voor een aantal mensen ligt dat jammer genoeg niet zo simpel. Zij kunnen, welbeschouwd, niet met en niet zonder hun partner. Mét hun partner zijn er regelmatig spanningen, meningsverschillen of ruzies, en emotionele pijn of onrust, en verdriet. En zonder hun partner zijn ze bang voor de eenzaamheid, de leegte, of voor dat grote gat.
Wat is emotionele pijn?
Onderzoek heeft uitgewezen dat emotionele pijn dezelfde hersengebieden triggert als fysieke pijn.
Het doet gewoon enorm zeer. Het kan zelfs ondraaglijk zijn.
Voordat ik herstelde van mijn patronen van vroeger heb ik regelmatig grote emotionele pijn gevoeld, en een paar keer ondraaglijke emotionele pijn.
Het lokaliseren van emotionele pijn in je lichaam is niet zo makkelijk als met fysieke pijn.
Emotionele pijn wordt getriggerd door bijvoorbeeld afwijzing of je niet serieus genomen voelen of je niet gehoord voelen.
Overlevingsgedrag
Om emotionele pijn maar niet te hoeven voelen, ontwikkelen we, ongemerkt, overlevingsgedrag. Dit overlevingsgedrag kan oneindig veel verschillende uitingsvormen hebben. Wat we doen om maar niet eenzaamheid te voelen, is bijvoorbeeld een relatie in stand houden die niet goed voor ons is. Of bijvoorbeeld altijd maar zorgen voor achtergrondgeluid, muziek, of andere mensen in de buurt. Of altijd zorgen dat we iets te doen hebben, of altijd maar drukdrukdruk zijn, waardoor we nooit tot rust komen. Of we vertonen pleasegedrag om maar niet afgewezen te worden of om aardig gevonden te worden. Enzovoorts…..
Compensatie
Zo tussen ons 3de en 8ste jaar ontstaat er in ons brein een soort van blauwdruk met criteria waar onze toekomstige partner aan zou moeten voldoen. Zonder dat we dat door hebben, zijn die criteria gebaseerd op grond van de opvoeding die we in die jaren hebben gekregen. Zonder dat we er erg in hebben, zoeken we in een partner dan ook compensatie voor datgene wat we op emotioneel gebied in onze jeugd hebben ontbeerd. Hebben we een emotioneel gezonde jeugd gehad, valt er weinig te compenseren en heb je in jouw brein gezonde criteria voor een partnerkeuze. Een gezonde partnerkeuze leidt tot een evenwichtige en gelijkwaardige relatie.
Partnerkeuze
Heb je echter een ongezonde jeugd gehad, dan gaat jouw brein onbewust compensatie zoeken voor datgene wat je op het gebied van aandacht, waardering, erkenning en bevestiging hebt ontbeerd. Dat doen we op alle fronten: in onze relatie en in ons werk. En onbewust verwacht je die in je jeugd ontbeerde aandacht, waardering, erkenning en bevestiging in je relatie van je partner en in je werk van je baas te krijgen. Maar omdat we ons, ook weer onbewust, aangetrokken voelen tot partners die emotioneel ongeveer even (on)gezond zijn als wijzelf, zoeken we die aandacht e.d. bij partners die het ons ook niet kunnen geven. En wij kunnen het onze partners evenmin geven.
Aandeel
Het is ontluisterend er achter te komen dat je zelf een even groot aandeel in je relatie hebt als je partner. Ongeacht welke diagnose jouw partner heeft en ongeacht welke diagnose je jouw partner toedicht: als je een emotioneel gezonde jeugd zou hebben gehad, zou je je niet aangetrokken hebben gevoeld tot een emotioneel ongezonde partner en zou je geen relatie met hem of haar zijn aangegaan. Dat we zelf een even groot aandeel hebben, is heel goed nieuws! Het is goed nieuws, omdat in jouw eigen aandeel jouw herstel zit. Je eigen aandeel is namelijk het aandeel dat je wél zelf kunt veranderen.
Asperger of autisme
Iemand die bijvoorbeeld een relatie heeft met iemand met Asperger of autisme, kan zich aangetrokken voelen door de aandoenlijkheid/hulpbehoevendheid/emotionele onhandigheid van haar partner. Beide qua leeftijd volwassen mensen hebben altijd een even groot aandeel in hun relatie. Ieders aandeel ziet er echter verschillend uit. Het hangt er maar net vanaf welke compensatie en overlevingsgedrag je hebt ontwikkeld vanuit je jeugd.
Last
En we hebben natuurlijk alleen last van het gedrag van de ander. Van ons eigen gedrag, dat voor ons zo logisch is, hebben we natuurlijk zelf geen last. Zoals jouw partner ook minder of geen last zal hebben van zijn of haar eigen gedrag. Omdat we alleen maar last hebben van het gedrag van de ander, en omdat we ons eigen aandeel nog niet kennen, denken we oprecht dat de ander de oorzaak is van wat er speelt in de relatie. Dat is dus voor de helft ten onrechte, want we hebben zelf een even groot aandeel.
Slachtoffer
Zolang je de ander zelfs als de oorzaak ziet van jouw lijden, zit je in de slachtofferrol. Iemand zit in een slachtofferrol als zij of hij vindt dat de ander (de meeste) schuld heeft aan de situatie waarin ze verkeren. Een slachtofferrol biedt het slachtoffer om zelf niets te hoeven veranderen, want: de ander heeft schuld…. De slachtofferrol is dus ook weer overlevingsgedrag, om maar zelf niet te hoeven veranderen. Om maar zelf niet je eigen aandeel te hoeven inzien.
Veranderen
Terwijl het inzien van je eigen aandeel juist aangeeft wat jij zelf kunt veranderen. Tot nu toe wilde je waarschijnlijk dat de ander veranderde. Ondanks dat je merkte dat dat niet lukte. Het is namelijk niet mogelijk om iemand anders te veranderen. Je kunt alleen je eigen gedrag veranderen. Het paradoxale daarvan is dat je de ander, door je eigen gedrag te veranderen, wel kunt beïnvloeden. Een goed voorbeeld doet namelijk goed volgen. Maar veranderen kan alleen bij jezelf beginnen. En ook alleen omdat je dat voor jezelf wilt (dus niet met het oogpunt de ander te beïnvloeden).
Oorzaak
Ik schreef in de tweede alinea bewust: Emotionele pijn wordt getriggerd door bijvoorbeeld afwijzing of je niet serieus genomen voelen of je niet gehoord voelen. Omdat de onderliggende oorzaak in je jeugd ligt, toen je je als kind afgewezen, niet serieus genomen of niet gehoord voelde. Voor een kind is het alleen al niet krijgen van aandacht, waardering, erkenning of bevestiging, al beschadigend. En dan bedoel ik onvoorwaardelijke aandacht, waardering, erkenning en bevestiging. Dus niet aandacht, waardering, erkenning en bevestiging waar je iets voor moest doen of moest presteren (zoals bijvoorbeeld mooie cijfers halen op school).
Nodig
Elk kind heeft dagelijks een portie aandacht/waardering/erkenning/bevestiging nodig. Dit is de emotionele voeding. Net zoals we dagelijks ons voedsel/voeding nodig hebben. Aan de emotionele behoeftigheid aan aandacht en waardering e.d. kun je zien hoezeer iemand dat in haar of zijn jeugd heeft ontbeerd. Dit is affectieve verwaarlozing.
Daarnaast kan het gebeuren dat een kind naar beneden gehaald wordt. Dit is geestelijke mishandeling. Dit kan op een oneindig aantal manieren gebeuren.
Bovendien kan het zijn dat het kind ziet dat haar of zijn ouders het moeilijk hebben, waardoor het kind te doen krijgt met de ouders. Dit is emotioneel misbruik. Dan gaat het kind zichzelf wegcijferen en ontzien, om vooral maar niet tot last te zijn. Het kind probeert de ouders dan te helpen of te verzorgen. Het kind kan hierdoor geen kind zijn.
Later
Onze opvoeding is dus van invloed op onze latere partnerkeuze. Als we onszelf in onze jeugd weggecijferd hebben, doen we dat later ook. Als we in onze jeugd gepleast hebben, doen we dat later ook. Als we een van onze ouders hebben geholpen, zoeken we later ook een partner die we kunnen redden of verzorgen.
Ook kunnen we juist tegenovergesteld gedrag vertonen, door bijvoorbeeld dominant gedrag te vertonen.
Kinderen
En later lopen we weer tegen ons eigen gedrag aan, als we onze eigen kinderen opvoeden. Dan komen we onze vroeger weggestopte gevoelens en emoties tegen, zoals onze ouders dat tegenkwamen toen ze ons opvoedden. En zo is de cirkel rond. We denken op dat moment oprecht dat onze emoties worden veroorzaakt door onze kinderen, maar dat is niet het geval. Onze eigen emoties zijn onze vroeger weggestopte emoties, die we tijdens onze jeugd moesten wegstoppen, omdat daar geen ruimte aan aandacht voor was door onze ouders. Later worden die vroeger weggestopte gevoelens en emoties weer door onze kinderen (of bijvoorbeeld door een bepaalde collega of baas of door je partner) getriggerd.
Trigger
De oorzaak van die emoties of uitbarstingen of eenzaamheid of angst of boosheid of irritaties of ergernissen e.d. (naar partner, kinderen, collega, e.d.) zitten in je jeugd. Als je die gevoelens of emoties in je jeugd niet had hoeven wegstoppen, zouden ze nu namelijk niet meer getriggerd kunnen worden. Je zou dan gepast kunnen reageren. De ander is dus niet de oorzaak van jouw emotie, maar niet meer dan de trigger. Het is belangrijk om dat te leren inzien.
Hoe weet je wat het aandeel van de ander is? Daar kom je achter door te herstellen. Als je namelijk, door gezond gedrag aan te leren, jouw eigen aandeel uit de situatie hebt gehaald, weet je wat het aandeel van de ander is. De rest wat dan over blijft, is het aandeel van de ander.
Patronen doorbreken
Deze patronen in je relatie (of op je werk) kun je alleen doorbreken door je eigen patronen van vroeger te doorbreken. Dat doe je door inzicht te verkrijgen in je eigen patronen van vroeger. Dan kun je zien hoe je die, onbedoeld en onbewust, zelf nog in stand houdt. En dan leer je hoe je je overlevingsgedrag, dat vroeger nuttig en functioneel was maar dat jou nu belemmert, kunt veranderen in emotioneel gezond gedrag. Dat lijkt zwaar, maar dat is het niet. Zwaar is zoals je nu leeft: vanuit je patronen van vroeger. Nieuw gedrag aanleren is moeilijk, zoals het leren fietsen, of het leren autorijden. Nieuw gedrag aanleren is niet zwaar.
Niet hoeven voelen
We doen er dus veel aan om onze emotionele pijn maar niet te hoeven voelen. Terwijl het feitelijk de emotionele pijn uit onze jeugd is die in het heden getriggerd wordt. We gaan voor ons ongezonde relaties aan, we blijven in een baan hangen die ons eigenlijk niet zo veel plezier meer biedt, we zorgen voor verdoving of voor allerlei afleidingen om ons heen. We doen er alles voor om die emotionele pijn uit onze jeugd maar niet te hoeven voelen.
Misverstand
Een groot misverstand is dat je, voor het loslaten van emotionele pijn, je door die pijn heen zou moeten. Of door je angst heen zou moeten. Of door je eenzaamheid heen zou moeten. Dat is namelijk niet het geval. Ik heb ontdekt hoe je alsnog je gevoel kunt ontwikkelen.
De situaties waarin je als kind emotionele pijn (en angst) hebt moeten wegstoppen, die situaties zijn namelijk voorbij. Maar alleen voor jouw brein nog niet. En dat kun je veranderen door ander, gezond, gedrag aan te leren. Het aanleren van gezond gedrag betreft allemaal praktische vaardigheden.
Klik deze link aan om te kijken wat ik voor jou kan betekenen voor loslaten van emotionele pijn:
Loslaten van emotionele pijn en onrust