Hoe zit het met ons beoordelingsvermogen t.a.v. onze relaties?

Beoordelingsvermogen houdt in: het vermogen om je een oordeel te vormen op grond van de omstandigheden en op basis van informatie die op dat moment beschikbaar is. Het omvat het vermogen om te interpreteren, analyseren, te evalueren op grond van eerdere ervaringen en om consequenties te kunnen overzien. 
In dit artikel laat ik zien welke belemmerende patronen een rol kunnen spelen bij ons beoordelingsvermogen ten aanzien van onze relatie.

 

 

Te snel

Er wordt te snel een relatie aangegaan. Doorgaans is er binnen een paar weken/maanden al sprake van een relatie. Daarbij zijn we ons niet bewust van onze grote emotionele behoeftigheid. Omdat we ons niet bewust zijn van ons falende beoordelingsvermogen, waarvan je de uitingsvormen in de rest van dit artikel kunt lezen, leren we de ander pas kennen nadát het al een relatie is, met alle mogelijke gevolgen van dien.

Emotionele afhankelijkheid

Dan is het al te laat, want we zijn al snel emotioneel afhankelijk van de ander. Dit fenomeen wordt codependentie genoemd: een ongezonde wederzijdse afhankelijkheid tussen partners. Dat komt omdat we, ons niet bewust van ons onverwerkte verleden, onbewust compensatie zoeken voor wat we op emotioneel gebied in onze jeugd hebben ontbeerd. We zoeken onbewust compensatie voor de (oprechte en onvoorwaardelijke) aandacht, waardering, erkenning, bevestiging, troost, aanmoedigingen en complimenten die we in onze jeugd hebben ontbeerd. En voor het ons niet serieus genomen en het ons niet gehoord hebben gevoeld. Dit emotioneel gemis (waardoor er later een gevoel van leegte/eenzaamheid kan ontstaan) is van grote invloed op ons beoordelingsvermogen, omdat we ons er niet van bewust zijn dat we er compensatie voor zoeken bij de ander.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, help ik je door middel van een Eendaagse Coaching

Compensatie

We zijn ons er niet van bewust dat we affectief zijn verwaarloosd en dat we op emotioneel gebied veel tekort zijn gekomen. Door deze emotionele deprivatie (tekortkoming) kunnen we ons heel snel tot iemand aangetrokken voelen die aardig tegen ons doet, ons aandacht geeft en ons (in eerste instantie) respectvol behandelt. Hierdoor voelen we ons serieus genomen en hebben we het gevoel dat we er mogen zijn. Wat we niet door hebben is dat we compensatie zoeken voor wat we op emotioneel gebied hebben ontbeerd. En dat we dit ook nog eens doen bij iemand die het ons evenmin kan geven. Omdat de ander ook leeft vanuit zijn/haar onverwerkte patronen van vroeger. Ook hier laat ons beoordelingsvermogen ons in de steek. Wat is emotioneel gezond?

Emotioneel gezond

Emotioneel gezond is dat het normaal wordt gevonden dat iemand aardig is, dat dat wordt geconstateerd en dat er – eventueel – een vriendschap uit zou kunnen ontstaan. Hier kan eventueel in de loop van de tijd een goede vriendschap uit ontstaan, en vervolgens eventueel een warme vriendschap. Wanneer er gevoelens ontstaan, wordt bij de ander afgetast hoe hij/zij er in zit. Als de gevoelens niet wederzijds blijken te zijn, blijft het bij een warme vriendschap, zonder dat er sprake is van emotionele pijn. Omdat er geen emotionele afhankelijkheid is. We nemen voor dit proces de tijd. Die tijd hebben we, omdat we niet emotioneel behoeftig zijn. Daardoor nemen we er de tijd voor, om zodoende, met een gezond beoordelingsvermogen, de ander te leren kennen. 

Gevoelens wederzijds

Als de gevoelens wel wederzijds blijken te zijn, ontstaan er gesprekken over belangrijke zaken als samenwonen, ieders werk, kinderwens, waar wonen, opvoeding kinderen, en dergelijke. Je verkent in hoeverre je met deze persoon jouw leven zou willen delen. Als er wensen of meningen zijn die onoverbrugbaar zijn, wordt niet de vervolgstap gezet en gaan beide partners op zoek naar een meer passende partner. Als beiden dat willen, kan de vriendschap in tact blijven. 

Partnerkeuze

De eerste test voor ons beoordelingsvermogen is dus onze partnerkeuze. We hebben niet door dat we onbewust patronen herhalen van onze ouders. Ook zij hebben bepaalde patronen herhaald van hun ouders, jouw grootouders. Een patroon wat herhaald wordt is het aangaan van een ongelijkwaardige relatie. De ene partner is dan meer dominant en de andere partner is dan meer ondergeschikt/subassertief.

Ongelijkwaardige relatie

Onze ouders hadden een ongelijkwaardige relatie. De ene ouder heeft het voor het zeggen en diens wil is wet. Die ouder kan boos of kortaf reageren. Mijn schatting is dat in driekwart van de gevallen dit de vader is. De andere ouder, in ongeveer driekwart van de gevallen dus de moeder, is ook bang voor de dominante ouder en durft niet of nauwelijks voor zichzelf op te komen, en daardoor ook niet voor de kinderen. Als kind weten we onbewust dat we ook niets aan deze ouder hebben.

Gelijkwaardige relatie

Zelf gaan we ook weer onbewust ongelijkwaardige relaties aan. Dat doen we omdat we niet in staat zijn om een gelijkwaardige relatie aan te gaan. Een partner die ons de affectie en affiniteit zou geven waar we naar verlangen, zou voor ons te benauwend en verstikkend zijn. Dit is je bindingsangst. Bovendien zou die relatie te saai zijn, omdat we de ander dan niet meer zouden hoeven te veranderen. Dat komt omdat we ons niet bewust zijn van ons redderbrein en onze redderrol.

Parentificatie

We zijn ons niet bewust van ons redderbrein. Die is in onze jeugd ontstaan, toen we te doen hadden met (een van) onze ouders. Hier zijn we ons lang niet altijd van bewust, omdat we dit gevoel niet altijd als zodanig herkennen. Wanneer onze ouders tegenover ons als kind klagen over de andere ouder, of vertellen over hun eigen ongezonde jeugd, of verdriet laten zien, of wanneer je merkt dat je moeder of vader het niet aankan, is dat voor een kind ondraaglijk. Het kind krijgt met de ouder te doen, kan de ouder gaan troosten of helpen (taken overnemen) of kan zelfs bemiddelen tussen de ouders, gaat zichzelf ontzien en cijfert zichzelf weg. Het kind kan geen kind zijn. De emotionele voeding gaat dan niet van de ouders naar het kind (wat affectieve verwaarlozing is), maar van het kind naar de ouder (wat parentificatie of emotioneel misbruik is). 

Redderrol

Hierdoor ontwikkelen we een redderbrein, waardoor we de redderrol ontwikkelen. Zoals we te doen hadden met (een van) onze ouders, zoeken we later onbewust ook een partner met wie we te doen hebben. We voelen ons daarom alleen aangetrokken tot partners die aandoenlijk, hulpbehoevend zijn of op een bepaalde manier sociaal een beetje onhandig overkomen. Want dan kunnen wij die persoon helpen, redden of verzorgen. Onbewust scannen we daarom op potentiële partners die een rugzak moeten hebben, want anders kunnen wij niet redden. Het gevoel die de redderrol ons geeft, zien we aan voor liefde. Ook hier kan ons beoordelingsvermogen ons in de steek laten. 

Relatiemateriaal

Het is zelfs zo, dat we onbewust scannen in hoeverre iemand ‘relatiemateriaal’ zou kunnen zijn. Ons kindbrein kent hierin maar twee keuzes: Ja of Nee. Die keuze maken we op grond van in dit artikel genoemde ongezonde aspecten. In geval van een Ja is het een ongezonde keuze, en dat dus door onze ongezonde patronen van vroeger (ons onverwerkte verleden; ons rugzakje). In geval van een Nee nemen we al niet eens de moeite om te investeren in het de ander leren kennen. Onbewust zijn we voornamelijk of alleen op zoek naar een relatie, niet naar andere contacten. Als ons brein analyseert Geen Relatiemateriaal, zijn we veel minder in de ander geïnteresseerd. 

Match?

Omdat we al weten dat we ons toch niet tot die ander aangetrokken voelen. Dat is het enige waar we in een split second naar kijken: in hoeverre is er een match/klik? Terwijl alle stappen van vriendschap e.d. worden overgeslagen. Relatieverslaafden gaan in hun brein meteen van de eerste stap naar de laatste stap. Het is voor hun alles of niets: wel of geen relatie. Ertussen is er niets. Al helemaal niet het de ander leren kennen, waar toch wel gauw een tot anderhalf jaar voor staat. Vanuit een gezond beoordelingsvermogen. 

Verliefdheid

Mensen die in hun jeugd affectief verwaarloosd en emotioneel misbruikt/geparentificeerd zijn, hebben het nodig om verliefdheid te voelen. Ze denken dat hoe verliefder ze zijn, des te beter de partnerkeuze. Aangezien deze ‘verliefdheid’ niet een gezonde liefde betreft, maar compensatie betreft, ongelijkwaardig is, met emotionele afhankelijkheid, vanuit een redderrol, kan er steeds meer emotionele pijn en onrust in de relatie ontstaan. Ons kindbrein fopt en bedot ons hier enorm in, waardoor we ons beoordelingsvermogen ten aanzien van onze partnerkeuze niet kunnen vertrouwen.
Wat emotioneel pijn doet, is de afwijzing en het onvoldoende aandacht krijgen en het je onvoldoende serieus genomen en gehoord voelen. 

Conflicten

Dit kan zich uiten in conflicten of ruzies. Deze conflicten of ruzies gaan doorgaans over kleinigheden. En over belangrijke dingen wordt niet gesproken. Beide partners denken: als hij/zij nou maar …, dan komt het goed. Dit is de Als …, dan … illusie. Beide partners willen de ander veranderen. We willen dat de ander verandert, want dan hoeven we zelf niets te doen. Zonder dat we het door hebben, reageren we onze eigen onverwerkte emoties uit onze jeugd af op onze partner (en op onze kinderen). 

Verslaving

De ongezonde verliefdheid kan de vorm aannemen van een verslaving: dat je zo afhankelijk bent dat je niet meer zonder de ander kunt. Los van deze emotionele afhankelijkheid bedenkt ons kindbrein heel veel andere (vaak praktische) redenen waarom we niet bij de ander weg zouden kunnen, want …. Hier is ons brein wél heel creatief in. 
Ondanks dat de relatie pijn doet, ben je niet in staat om de ander los te laten (daar bedenkt jouw kindbrein allerlei redenen voor waarom dat niet kan). Je weet dat je beter weg kunt, maar je kunt dat niet, ook niet als je graag weg zou willen bij je partner. Als de ander de relatie uitmaakt, kun je in paniek raken. Of als je wel bij de ander weggaat, kun je na korte tijd veel emotionele pijn krijgen. Ongemerkt ontwikkelen we deze relatieverslaving/relatieafhankelijkheid in de loop van onze relatie(s). 

Bindingsangst en verlatingsangst

Beide partners kunnen niet met elkaar (bindingsangst) en ook niet zonder elkaar (verlatingsangst). Er is sprake van aantrekken en afstoten. Er kan een knipperlichtrelatie ontstaan, tijdens welke de relatie uit en weer aan gaat. Beide partners zien de ander als oorzaak. Dit is de slachtofferrol.
De realiteit is dat ieder een even groot eigen aandeel heeft. Ieders eigen aandeel ziet er alleen anders uit, daardoor herkennen we alleen anders aandeel, en niet ons eigen aandeel.
Ondanks dat het niet goed gaat in de relatie is geen van beiden in staat om het ten goede te keren. Bij mijn klanten merk ik dat hoe verliefder iemand kan worden, des te emotioneel ongezonder de jeugd was. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, help ik je door middel van een Eendaagse Coaching

Gevolgen

Een emotioneel ongezonde relatie kan doorgaan tot een van beiden depressief of burn-out raakt. We gaan door tot we er aan onderdoor (dreigen te) gaan. Waarbij opgemerkt moet worden dat mensen lang niet altijd door hebben dat ze depressief of burn-out zijn. Het belangrijkste kenmerk van depressiviteit is futloosheid en het je moeilijk of niet meer tot dingen kunnen zetten. De belangrijkste kenmerken van burn-out zijn concentratieproblemen, weinig of geen zin meer hebben en gevoelens van irritatie.
Onder zowel depressiviteit als burn-out zit zelfverloochening.
De drie voornaamste triggers van depressiviteit en burn-out zijn: 1) relatie, 2) werk, 3) mantelzorg. De onderlinge oorzaak van onze zelfverloochening zit in onze jeugd, waarin we de zelfverloochening aangeleerd kregen. 

Beoordelingsvermogen

Het blijkt dat ons beoordelingsvermogen (interpreteren, analyseren, evalueren, overzien van eventuele consequenties) beïnvloed kan worden, doordat we vanuit het compensatie zoeken voor onze emotionele behoeftigheid, te snel een relatie aangaan. Hierdoor kunnen we al snel emotionele afhankelijkheid ontwikkelen. We leren de ander pas echt kennen nadat we al een relatie hebben, waardoor ons niets anders rest dan de ander proberen te veranderen. Dit kan leiden tot conflicten en ruzies. We zijn ons niet bewust van de ongelijkwaardigheid van de relatie, van onze redderrol en van onze slachtofferrol. We kunnen blijven doorgaan, tot we depressief of burn-out raken. Het geluk dat we dachten te krijgen, is uit beeld. Genieten doen we weinig of niet meer.