Emotionele behoeftigheid

Emotionele behoeftigheid, waarom is dat zo’n belangrijke diagnose?
Ongeacht waarvoor iemand een Eendaagse Coaching doet: betrokkene heeft altijd compensatiegedrag ontwikkeld voor in de jeugd onvervulde emotionele behoeften. 
Zelf zijn we ons niet bewust van ons compensatiegedrag en al helemaal niet van onze te grote emotionele behoeftigheid. Hoe is deze emotionele behoeftigheid ontstaan? Hoe kan het er uit zien? En hoe kun je er alsnog zelf invulling aan geven? 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, kan ik je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Hoe is emotionele behoeftigheid ontstaan?

Een kind heeft recht op en behoefte aan aandacht in de vorm van waardering, erkenning, bevestiging, aanmoedigingen en complimenten. Hierdoor voelt een kind zich gehoord en serieus genomen. Deze vormen van aandacht horen welgemeend en onvoorwaardelijk te zijn. Onvoorwaardelijke aandacht is aandacht waar het kind niets voor terug hoeft te doen. 

Voorwaardelijke aandacht 

Voorwaardelijke aandacht is bijvoorbeeld wanneer een kind aandacht krijgt omdat het heeft meegeholpen in het huishouden, op de boerderij, in het bedrijf van de ouders of andere klussen heeft gedaan. Dan krijgt het kind aandacht voor iets wat in het belang van de ouders is.

Onvoorwaardelijke aandacht 

Van onvoorwaardelijke aandacht daarentegen is sprake wanneer een kind een inspanning verricht in iets wat het zelf leuk vindt. Bijvoorbeeld als het een tekening maakt, een bouwpakket in elkaar zet, een pop mooi aankleedt, of bijvoorbeeld tijdens een sportieve of muzikale inspanning. Aandacht kan in de vorm van aanmoedigingen, zoals bijvoorbeeld: ‘Je kunt het! Kom op! Goed zo!’ Aandacht kan ook in de vorm van een compliment. Bij een klein kind wordt louter gecomplimenteerd voor de inspanning die het kind doet, dus alleen al omdat het kind haar/zijn best doet. Bij een iets ouder kind (ongeveer wanneer een kind naar de middelbare school gaat) kan daarnaast ook worden gecomplimenteerd voor het resultaat van die inspanning. 

Hoe ontstaat emotionele behoeftigheid?

Emotionele behoeftigheid ontstaat als we als kind onvoldoende van deze onvoorwaardelijke aandacht hebben gekregen. Het jammere is dat we niet door hebben dat we onvoldoende onvoorwaardelijke aandacht krijgen. Terwijl deze emotionele voeding net zo belangrijk is als feitelijk voedsel. Als we onvoldoende eten, is dat al snel te merken, omdat we afvallen of ons slapjes gaan voelen. Als we onvoldoende emotionele voeding krijgen, is dat niet te zien. Werden we dan maar paars of zo, maar helaas: het is aan een kind niet te zien dat het niet voldoende emotionele voeding krijgt. 

Hoe gaat dat?

Hoe gaat dat, met het niet of onvoldoende krijgen van die noodzakelijke emotionele voeding?
Als kind hebben we geen ander vergelijkingsmateriaal/referentiekader dan onze eigen ouders. Onze eigen ouders hebben in hun jeugd ook niet die emotionele voeding van hún ouders ontvangen waar ze recht op en behoefte aan hadden. Daar zijn ze zich niet van bewust. Onze ouders denken oprecht dat ze ons alles hebben gegeven waar we behoefte aan hadden. In de praktijk betreft dat dan het materiële deel, niet het emotionele deel. Het draaiende houden van een huishouden wordt vaak verward met het emotioneel opvoeden. 

Wat ontbeerden we op emotioneel gebied?

Wat we, zonder dat we dit door konden hebben, niet kregen was ruimte om er te mogen zijn. En om er te zijn zoals we zelf wilden zijn. Tijdens het avondeten, het enige moment waarop doorgaans iedereen thuis was, konden vooral de ouders aan het woord zijn. Er konden strenge regels zijn, of er kon sprake zijn van ruzie of spanning tussen de ouders. We werden niet of nauwelijks aangemoedigd in dingen die wij zelf leuk vonden en dat is juist heel belangrijk, omdat we dan een passie kunnen ontwikkelen. Soms werden we met ons huiswerk geholpen (niet altijd op een even prettige of invoelende manier), en dat was het dan vaak wel qua hulp en ondersteuning. 

Gemis

We konden niet met onze vragen of met onze problemen bij onze ouders terecht. Want dan zouden ze misschien zeggen dat we ons niet moesten aanstellen of niet moesten zeuren. Voor onze gevoelens was geen plaats: praten over hoe iets voor jou was of wat jouw wensen waren, daar was geen sprake van. Onze ouders waren daar niet toe bij machte, omdat ze dit zelf evenmin in hun jeugd hadden meegekregen van hún ouders. In plaats van dat je ook jouw mening kon geven, werd in vrijwel alle gevallen over jou beslist. Je werd meestal niet betrokken in dingen die jou aangingen. 

Heel soms zagen we hoe het ook anders kon

Sommigen van ons zagen hoe het er bij anderen veel prettiger, makkelijker en ongedwongener aan toeging. Dat kan bij een vriend(innet)je thuis zijn geweest, bij de buren, of bij een lieve oom of tante, of bij een van de opa’s en oma’s. Daar waren ze wel blij als we er waren. We konden er onszelf zijn, er werd rekening met ons gehouden en daar kregen we wel die aandacht die we zo fijn vonden. Daar voelden we ons gehoord en serieus genomen. 

We wisten niet beter

Het probleem met emotionele behoeftigheid is dat we niet beter wisten. We dachten dat het normaal was zoals het er bij ons thuis aan toeging. Trouwens: we hadden geen keus, want waar konden we naar toe? Alhoewel een enkeling onder ons het als kind wél doorhad en gewoon een dag of een paar uur uit onvrede van huis wegliep. Als we gevonden werden, gebeurde niet wat we hoopten: dat we liefdevol in de armen zouden worden gesloten, maar konden we zelfs op onze donder krijgen. 

Het vermogen om dingen weg te stoppen

Als kind hebben we het vermogen om onze gevoelens en emoties over gebeurtenissen, die niet fijn of bedreigend of zelfs beschadigend voor ons zijn, weg te stoppen. Dit wegstoppen hebben we niet door. We doen het als een vorm van overlevingsgedrag. We konden of durfden namelijk niet altijd met ons verdriet naar onze ouders, omdat we dan misschien te horen zouden krijgen dat we ons aanstelden, of :  ‘Je hebt het toch goed?’ En als we boos waren, werd een van onze ouders boos op ons, in plaats van ons te troosten en te kijken wat het was dat ons boos had gemaakt. Voor onze emotionele behoeftigheid was lang niet altijd tijd en ruimte. Onze ouders konden er niet zo veel mee, omdat ook zij in hun jeugd hetzelfde hadden meegemaakt. Vandaar dat ze dachten dat ze het goed deden; ook zij wisten niet beter. 

Wat zijn de gevolgen in ons latere leven van emotionele behoeftigheid?

Het wegstoppen van gevoelens en emoties lijkt op dat moment te lukken, want uiteindelijk gaan we toch ook als kind weer over tot de orde van de dag. Echter, die gevoelens en emoties laten zich niet wegstoppen. Later zien we onze emotie en onze impulsieve gedrag aan voor ons gevoel. Doordat we echter nog niet ons gevoel hebben kunnen ontwikkelen, weten we niet altijd wat we willen of wat het beste voor ons is. Dat onze gevoelens en emoties niet weg te stoppen zijn, merken we als we veel later in ons leven niet een relatie hebben zoals we die graag zouden willen. We merken het ook doordat we ons nog wel eens afreageren op onze kinderen, zoals (een van) onze ouders dat ook bij ons kon doen. 

Niet veilig gehecht

Misschien wel het belangrijkste gevolg van het niet vervuld zijn van onze emotionele behoeften is het niet veilig gehecht zijn. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat 40% van de Nederlandse volwassenen in hun jeugd niet veilig gehecht zijn. Hierdoor hebben ze niet gepuberd en zijn ze emotioneel niet los van hun ouders. Om een emotioneel gezonde relatie te kunnen aangaan en te behouden is het nodig om emotioneel volwassen te zijn: om emotioneel los te zijn van je ouders. Daarvoor is het nodig alsnog je gevoel te ontwikkelen. Hoe je dat doet lees je verderop in dit artikel. 

Gevoel van leegte, waardoor emotionele afhankelijkheid kan ontstaan

Een ander gevolg is een gevoel van leegte. Doordat we ons in onze jeugd niet altijd gehoord en serieus genomen hebben gevoeld, is er een soort van leegte in ons ontstaan. Feitelijk is dit voor een kind hetzelfde als in de steek gelaten zijn (wat verlatingsangst is) en er alleen voor te staan. Door hiervoor compensatie te zoeken in relaties, kunnen we een emotionele afhankelijkheid ontwikkelen van onze relatie. Ook kunnen we voor deze innerlijke leegte compensatie te zoeken in ons werk, bijvoorbeeld door heel hard te werken, waardoor we emotioneel afhankelijk kunnen worden van ons werk. Door de compensatie die onze relatie of ons werk ons biedt, kunnen we door deze emotionele afhankelijkheid burn-out raken of depressief worden.

Komt door het kind

Net zoals onze ouders dat dachten, denken ook wij oprecht dat we ergernis voelen dóór het gedrag van onze partner, dóór het gedrag van ons kind, dóór het gedrag van die collega. Dit is echter niet het geval. We reageren zo, omdat we ons niet bewust zijn van onze eigen vroeger weggestopte emoties, waarin we op dat moment dan getriggerd worden. Zouden we een emotioneel gezonde jeugd hebben gehad, zouden we niet kunnen worden getriggerd/geraakt. Daarnaast hebben we in onze jeugd niet een emotioneel gezonde gespreksvoering kunnen ontwikkelen, en ook daarvan zijn we ons niet bewust. 

Onvermogen

Het is ons eigen onvermogen om op een rustige manier op onze partner of ons kind te reageren. Daarnaast hebben we niet door hoe onze eigen gespreksvoering evenveel bijdraagt aan de situatie waarvan we vinden dat die door de ander is veroorzaakt. We zien niet in dat we een even groot aandeel hebben. Zolang we de ander (grotendeels of volledig) de schuld geven, zitten we in de slachtofferrol. Dat is voor ons makkelijk, want dan hoeven we niet naar ons eigen gedrag of ons eigen aandeel te kijken. 

Ongelijkwaardige relatie

Onze ouders hadden een ongelijkwaardige relatie, met een (meer) dominante en een (meer) ondergeschikte) ouder. Een ander gevolg van onze emotionele behoeftigheid is dat we niet doorhebben dat we dit patroon van ongelijkwaardigheid later ook zelf weer hebben gekopieerd. Ook zitten we vaak in de redderrol naar onze partner. We denken oprecht dat we het voor onze partner doen, maar doen het om onszelf beter te voelen en/of om de ander afhankelijk van ons te maken en/of om de ander alsnog op te voeden. Zolang we bezig zijn met het veranderen van de ander, hoeven we niet onszelf te veranderen. 

Roulerende rekeningen

De Bulgaarse Amerikaan Nagy heeft het fenomeen van het onbedoeld en onbewust doorgeven van onze eigen patronen Roulerende Rekeningen genoemd. Van horizontale roulerende rekeningen is sprake wanneer we vanuit onze eigen emotioneel ongezonde patronen van vroeger onze partnerkeuze doen. Van verticale roulerende rekeningen is sprake doordat we onze eigen patronen onbewust doorgeven aan onze kinderen. Zij zullen ook weer op grond daarvan hun partnerkeuzes doen. Dit gaat door tot iemand zelf deze patronen doorbreekt en zichzelf alsnog emotioneel opvoedt. 

Compensatie zoeken voor onze emotionele behoeftigheid

We hebben niet door dat we bij anderen compensatie zoeken voor onze eigen emotionele behoeftigheid. Dat doen we bij onze partner(s), van wie we hopen en verwachten dat zij ons de aandacht, waardering, erkenning en begrip geven die we in onze jeugd hebben ontbeerd. Zou in jouw jeugd voldoende invulling zijn gegeven aan jouw emotionele behoeften, zou je nu niet zo naar aandacht en waardering verlangen. Je verlangt er niet alleen naar; je hebt die aandacht en waardering nu nog nodig. Wanneer jou die aandacht en waardering namelijk worden onthouden, voel je irritatie en ergernis naar de ander en verwijt je dit de ander.  

Partnerkeuze

Onze partnerkeuze is een spiegel van onze eigen jeugd. We hebben niet door dat we op emotioneel gebied niet datgene hebben meegekregen waar we als kind recht op en behoefte aan hadden. Dat is de reden dat we ons onbewust alleen aangetrokken voelen tot iemand die emotioneel onbereikbaar is: omdat we het zelf ook in enige mate zijn. Een partner die ons de affectie en affiniteit kan geven waar we zo naar verlangen, zou voor ons te benauwend en verstikkend zijn. Waar we zo naar verlangen, kunnen we zelf niet ontvangen en verdragen. We zijn zelf emotioneel bijna net zo onbereikbaar als de partners die we uitkiezen. Het komt niet door die door ons zelf gekozen partner, maar het vloeit voort uit onze emotioneel armoedige jeugd. 

 

 

We zoeken ook compensatie bij onze kinderen

We doen hetzelfde als (een van) onze ouders bij ons als kind deed. Zo verbergen we niet altijd ons verdriet of onze onvrede over onze partner voor de kinderen. Of we verbergen onze onvrede over een van de kinderen niet altijd voor de andere kinderen. We kunnen (een van) onze kinderen gebruiken om ons ongenoegen te laten merken over onze partner of over een van de andere kinderen. We kunnen (een van) onze kinderen in vertrouwen nemen over dingen die het kind niet aangaan en het beter niet weet. Of we kunnen (een van) de kinderen behandelen als een vriendin of vriend. 

We zoeken compensatie in ons werk

Dat begint al bij het kiezen van het werk dat we doen. In verhouding veel van mijn klanten zijn werkzaam in het bedrijf of in de branche waarin een van hun ouders ook werkzaam is of was. 
In het werk wat we doen vinden we in de loop van de tijd niet altijd meer evenveel voldoening. We weten niet altijd zeker of we dat nog wel willen blijven doen tot ons pensioen. Een aantal van ons denken oprecht dat ze in hun werk hun passie hebben gevonden, terwijl ze hun gevoel nog niet hebben ontwikkeld. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, kan ik je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Invulling geven aan emotionele behoeftigheid

Hoe kunnen we zelf alsnog invulling geven aan onze emotionele behoeftigheid? 
De bodem onder onze emotionele ontwikkeling is dat we alsnog ons gevoel ontwikkelen. Zolang we niet ons gevoel hebben ontwikkeld, zullen we bovendien ingehaald blijven worden door onze vroeger weggestopte gevoelens en emoties als angst, irritatie/ergernis/frustratie, emotionele pijn en verdriet, twijfel, onzekerheid, controle behoefte, schaamte en schuldgevoel en dergelijke. 

Boek Grip op gevoel en emotie

In mijn boek Grip op gevoel en emotie (Een gezond en evenwichtig gevoelsleven in 4 stappen) lees je hoe je alsnog je gevoel ontwikkelt. Ons gevoel is onze belangrijkste en enige zuivere richtsnoer voor wat wel en niet goed voor ons is. Je kunt dan niet meer worden getriggerd in je eigen onverwerkte verleden. Door het ontwikkelen van je gevoel weet je wat je wilt en ben je in staat om je volledige ontwikkelingspotentieel aan te boren en om emotionele verbinding aan te gaan met anderen. Door deze link aan te klikken kun je de Gratis Probeerversie van het boek inkijken/downloaden en/of het boek aanschaffen. 

 

 

Een emotioneel gezonde gespreksvoering

Omdat vrijwel al mijn klanten er ook tegen aanlopen dat hun bedoelingen niet altijd overkomen zoals ze willen, heb ik een boek geschreven over een emotioneel gezonde communicatie: Emotioneel gezond in gesprek (Een verbindende en doelgerichte gespreksvoering in 5 stappen). Hierin lees je alle do’s and dont’s ten aanzien van gespreksvoering waar mijn meer dan 490 klanten voor een Eendaagse Coaching tegen aan liepen. Door het aanklikken van deze link kun je de Gratis Probeerversie ervan inkijken/downloaden en/of het boek aanschaffen.