De kinderen thuis: do’s and dont’s

Het is niet opmerkelijk dat er nu zoveel aandacht is voor het thuis hebben van de kinderen. Het is opmerkelijk dat er nu pas aandacht is voor hoe het thuis met (de) kinderen gaat. 
In dit artikel ga ik je andere do’s and dont’s geven over het de kinderen thuis hebben dan je in andere kranten- of blogartikelen leest.

Praktische zaken

Voor de meer praktische zaken kun je googelen op bijvoorbeeld ‘thuiswerken met de kinderen’ of ‘kinderen thuis vermaken tijdens het coronavirus’ of ‘activiteiten met de kinderen’. 
Dit blogartikel gaat over de meer emotionele en psychologische aspecten van het de kinderen thuis hebben. 

We zijn zelf kind geweest

Het bijzondere van kind-zijn is dat we ooit zelf kind zijn geweest.
Dan denk je misschien: ja duhhh, da’s nogal wiedes! 
Toch is dit het allerbelangrijkste én tegelijkertijd het meest onderschatte beïnvloedende element van hoe we met onze eigen kinderen omgaan. Ook los van nu we de kinderen thuis hebben omdat de scholen in principe dicht zijn. 

Onze eigen jeugd

Hoe we onze eigen jeugd hebben ervaren, is namelijk van grote invloed op hoe we vervolgens weer met onze eigen kinderen omgaan. Dat kan zich bijvoorbeeld uiten in de regels die we naar onze kinderen hanteren, zoals in de starheid ervan. Of dat kan zich uiten in hoeveel aandacht we aan onze kinderen geven.

Maar ook in op wat voor een manier we met onze kinderen communiceren, zowel verbaal als non-verbaal. Dat uit zich in hoeveel ruimte we onze kinderen geven, zowel praktisch als op emotioneel gebied. 

Invloed op piekeren en angst in het heden

Onze eigen jeugd is ook van invloed op in hoeverre we nu piekeren, in hoeverre we nu angst voelen om besmet te raken, of in hoeverre we nu financiële angst voelen voor de toekomst.
En onze jeugd is ook van invloed op in hoeverre je nu in de vechtstand, in de vluchtstand, of in de freezestand staat?

Positieve ‘vecht’stand

Met een positieve ‘vecht’stand bedoel ik dat je je energie gebruikt om naar oplossingen te zoeken voor de situatie waar je in verkeert. In plaats van bij de pakken neer te zitten. Dat je (ook) kansen ziet. Zie je een toekomst en licht aan het einde van deze tunnel? 
Hoe ziet die toekomst er uit? En ga je ervoor zorgen dat die door jouw gewenste toekomst realiteit wordt? Wat is daarvoor nodig?

Vlucht- of freezestand

Of zit je in de vluchtstand of in de freezestand? 
Voel je je overgeleverd aan de situatie? Voel je niet het vermogen om je aan te passen? Om je gedrag te veranderen? Of om naar oplossingen te zoeken? Om hulp te zoeken? Voel je je machteloos en overgeleverd aan deze hele situatie?

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog
je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres,
want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching

Wat is nu jouw eigen grootste angst?

Denk na over wat nu jouw grootste angst is. 
Is dat om zelf besmet te raken of dat dierbaren besmet raken met het coronavirus?
Is dat om niet voldoende geld te hebben? Voor wat? Om de hypotheek of de huur niet meer te kunnen betalen? Om niet voldoende eten te kunnen kopen? Of ook voor andere dingen?
Ben je bang failliet te gaan en dat je bedrijf het niet zal redden?

Schrijven

Benoem dat voor je zelf en schrijf dat voor jezelf op.
Wat mij destijds heeft geholpen is het schrijven in een dagboek, op de momenten dat ik daar behoefte aan had. Het lijkt wel dat datgene wat je schrijft, er mag zijn. Je onbewuste gedachten kun je er bewust mee maken. 

Er laten zijn

Probeer je angst te benoemen, want dan pas weet je wat dat onbestemde gevoel is waar je nu voortdurend mee loopt.
In plaats van je angst weg te stoppen (wat niet lukt, dat heb je inmiddels gemerkt) doe je er beter aan deze angst er te laten zijn.

Gehoord voelen

Het is juist je onbewuste veroordeling van je eigen angst (dat het er niet zou mogen zijn), waardoor die angst zo hardnekkig blijft. Het is je eigen verzet tegen je gevoelens van angst, waardoor die angst hardnekkiger aan de deur zal blijven kloppen, want jouw gevoelens (waaronder angst) willen zich gehoord voelen. 

Geen dreigend levensgevaar

In onze jeugd was er niet altijd ruimte om onze angst te laten zien. En eerlijk gezegd is dat de reden dat je nu die angst nog voelt: het is je vroeger als kind weggestopte angst. Kijk maar om je heen: er is geen dreigend levensgevaar. Dreigend levensgevaar is als je bijvoorbeeld opgesloten zit in een brandend pand, of als je in een neerstortend vliegtuig zit. 

Je doet er alles aan 

Je doet er namelijk alles aan om niet besmet te raken. En je houdt afstand. Handen wassen doe je veel vaker dan normaal. Hoesten en proesten doe je in je elleboog. Je gaat alleen weg als het niet anders kan of voor wat lichaamsbeweging en wat vitamine D. Of je hebt zo veel mogelijk contact via de telefoon of via beeldbellen. Je houdt je op alle fronten aan de richtlijnen van de RIVM. 

Volstrekt logisch

Voor jouw kindbrein is er echter nog wel degelijk ‘levensgevaar’. Dat is omdat je je in je jeugd ook in de steek gelaten hebt gevoeld; omdat je dacht dat je het niet aankon. Daarom is het belangrijk dat je beseft dat jouw angst nu volstrekt logisch is vanuit je jeugd. Kijk er ook zo naar: je voelt je zoals je je voelt, dat is volstrekt logisch vanuit je jeugd, en laat dat gevoel er zijn. Het is namelijk jouw vroeger als kind weggestopte angst die nu getriggerd wordt. 

Mantra

Ik gebruikte tijdens mijn eigen herstelproces van mijn burn-out en van mijn relatieverslaving altijd de mantra: Is van vroeger, is van de kleine Ammy, is voorbij…. En die mantra herhaalde ik net zo vaak, ook achter elkaar, dat nodig was om mezelf tot rust te brengen. Ik heb deze mantra tijdens mijn herstelproces honderden keren gebruikt. Als ik alleen was zei ik de mantra hardop, en anders deed ik de mantra in gedachten. Vul gewoon je eigen naam in, en de mantra is van jou…!

Gedachten

Het probleem van je huidige angst is namelijk niet dat je feitelijk in levensgevaar zou zijn, maar dat je volgens jouw kindbrein wel het gevóel hebt in levensgevaar te zijn. Onder dit gevoel van levensgevaar zitten gevoelens en gedachten als: Ik red het niet. Ik kan het niet. Het komt niet goed. Ook deze gedachten vloeien rechtstreeks voort uit je jeugd, waarin je vaak de boodschap kreeg dat je het niet kon of niet goed kon doen. 

Zonder hulp, zonder redding

Dat jouw kindbrein deze gedachten heeft, vloeit ook volstrekt logisch voort uit je jeugd. Je voelde je niet gesteund, je voelde je niet serieus genomen en niet gehoord. Alleen dit al veroorzaakt bij een kind verlatingsangst. In essentie houdt verlatingsangst in dat je je alleen of in de steek gelaten voelt: zonder hulp, zonder redding. 

Handelen

Jouw brein ziet alleen nog maar worst case scenario’s (dat je wie en wat jou dierbaar is, zult verliezen bijvoorbeeld). Deze gedachten belemmeren jou dan weer om functioneel, doelgericht en toekomstgericht te handelen. Het kan je zelfs beletten om oplossingen te vinden voor de situatie waar je in zit.   

Comfortzone

In hoeverre ben je in staat om deze coronacrisis of deze financiële crisis aan te grijpen om uit je comfortzone te gaan? Om met je zelf te gaan brainstormen over mogelijkheden en oplossingen? Om oude ideeën of wensen die lagen te verstoffen, eens onder dat stof vandaan te halen en te kijken wat je er nu mee kunt doen?

Training of opleiding

Of om hulp te zoeken bij anderen die met jou kunnen meedenken? Om vrijblijvend hulp aan te bieden?
Om die al lang gekoesterde training of opleiding te volgen, nu online? 
Of om te beginnen met het leren bespelen van dat ene instrument. 

Grijp deze crisis aan

Je kent het gezegde: Never waste a good crisis. 
Een crisis is hét moment om dingen in je leven te veranderen. 
Het is zelfs zo, dat we pas echt tot verandering bereid zijn als het water ons tot aan de lippen staat. Of als ons lijden bijna ondraaglijk wordt. 

Sterker eruit komen

Dat gold natuurlijk ook voor mij.
Tot nu toe ben ik elke keer sterker uit een crisis gekomen. Dat komt door wat ik er zélf mee gedaan heb. Mijn crises waren mijn burn-out in de jaren 1999 – 2005 en mijn relatieverslaving daarop aansluitend tot 2008. Dat ik er bij beide crisis sterker uit ben gekomen, komt door de gedragsveranderingen waartoe ik ben overgegaan en die ik mezelf heb aangeleerd. 

Aannames en interpretaties

De belangrijkste was wel hoe ik naar gebeurtenissen en situaties keek. Ik leerde inzicht krijgen in mijn onjuiste aannames en interpretaties.
Ook leerde ik inzien wat de angsten, belangen, verlangens en voorkeuren van andere mensen waren of konden zijn. Dat maakte heel veel duidelijk en dat verklaarde veel van hun gedrag.

Ontwikkeld

Ik heb mezelf een emotioneel gezonde gespreksvoering aangeleerd.
Ook heb ik mijn gevoel alsnog ontwikkeld.
Een een meerdimensionaal denkniveau, in plaats van mijn alles-of-niets-denkwijze van daarvoor. Enzovoorts… 

Van invloed

Onze eigen jeugd is dus van grote invloed op hoe we nu met onze kinderen thuis omgaan. En dat zie je terug in de regels die we hanteren naar onze kinderen. Maar ook in de hoeveelheid en in het soort aandacht die we onze kinderen geven. En in de manier waarop we met onze kinderen communiceren. En in de hoeveelheid ruimte die we onze kinderen geven, zowel op emotioneel als op praktisch gebied. 

Regels

Om te beginnen met de regels: welke regels worden gehanteerd? 
Wat ik vaak bij klanten merk is dat er wel regels zijn, maar niet de juiste regels. 
Regels voor structuur van het kind of voor rust en regelmaat ontbreken of worden niet (altijd) even goed gehandhaafd. En andere regels, zoals tafelmanieren onder het eten, of het kind dwingen nu zijn slaapkamer op te ruimen, worden dan weer heel star opgelegd en gehandhaafd. 

Aandacht

Ik gaf ooit zwemtechniektraining aan kinderen van 9 tot 11 jaar op een triatlonvereniging in Almere. De drie belangrijkste punten van mijn training waren: 1. aandacht; 2. aandacht; 3. aandacht. En als 4. kwam de techniek. Met mijn aandacht beloonde en corrigeerde/verbeterde ik ze. Doordat ik vooral aandacht gaf, voelden de kinderen zich gehoord en maakten ze grote vorderingen.

Emotionele voeding

Kinderen zijn vanaf hun geboorte aandachtsbehoeftig. De emotionéle voeding in de vorm van aandacht, waardering, erkenning en bevestiging minstens zo belangrijk voor het welzijn van de baby en de peuter, kleuter en het jonge kind, als dat feitelijk voedsel dat is (zoals eten en drinken). 

Zelfvertrouwen

Als een kind aandacht krijgt, voelt het kind zich gezien en gehoord, en daardoor serieus genomen. Het kind merkt dat het er mag zijn. Alleen daardoor al ontwikkelt het kind zelfvertrouwen. 

Vormen van aandacht

Er zijn veel verschillende vormen van aandacht, waarvan de ene wel gezond is, en waarvan de andere emotioneel niet gezond is. 

Gezonde aandacht

Gezonde aandacht is als je oprechte belangstelling in je kind toont. Dat je interesse laat zien in waar het kind mee bezig is, of in wat het kind bezig houdt. Interesse in haar of zijn plezier én in haar of zijn zorgen. 
Als die gezonde en oprechte aandacht er niet is, voelt een kind zich niet geaccepteerd, of op zijn hoogst getolereerd. 

Positieve aandacht

Een onderscheid t.a.v. het geven van aandacht is: positieve versus negatieve aandacht.
Als een kind geen positieve aandacht krijgt, zal het negatieve aandacht zoeken. Een kind zal er namelijk alles aan doen om aandacht te krijgen. Het ergste voor een kind is dan ook om genegeerd te worden. Dat is voor een kind, die afhankelijk is van haar/zijn eigen ouders, net zo bedreigend en beangstigend als wanneer het in d’r eentje achter zou worden gelaten op de savanne. 

Negatieve aandacht 

Een kind dat negatieve aandacht zoekt, krijgt onvoldoende positieve aandacht. 
Een kind heeft iedere dag positieve aandacht nodig. Positieve aandacht is er in de vorm van onder andere oogcontact, door middel van je gezichtsuitdrukking, een vraag aan het kind stellen, luisteren naar wat het kind wil vertellen, belangstelling tonen voor waar het kind mee bezig is.

Stemmingswisselingen

En ook letten op hoe je kinderen zich voelen: dat je stemmingswisselingen bij je kinderen thuis ziet en dat je daar aandacht aan besteedt.
En dat er fysiek contact is in de vorm van een aai over de bol, of een arm over de schouder, of een knuffel. Je kunt dat ook op afstand aangeven, middels een gebaar. Iedereen begrijpt deze gebarentaal maar al te graag. 

Gekoesterd en beschermd

In emotioneel gezonde gezinnen vinden dergelijke gedragsaspecten voortdurend plaats. Het kind weet niet anders en voelt zich daardoor gekoesterd en beschermd door de ouders. Het lastige is, dat wat we daarin niet hebben meegekregen van onze ouders, we ons daarin ook onvermogend voelen om dit bij onze kinderen thuis te doen. 

Aan te leren

Deze emotionele koestering is heel goed alsnog aan te leren. Daarvoor is het nodig dat je inzicht krijgt in je eigen jeugd. Want daardoor begrijp je waarom je je nu gedraagt zoals je dat doet. Dan krijg je ook inzicht in hoe je je werkelijk gedraagt en hoe je werkelijk handelt naar je kinderen. Dat besef komt namelijk als je een goed inzicht hebt hoe je eigen jeugd was. 

Overlevingsgedrag

Als kind ontwikkelen we namelijk overlevingsgedrag. Dat is in onze jeugd heel goed, want daarmee hebben we het gered. Later in ons volwassen leven gedragen we ons echter nog steeds vanuit dit overlevingsgedrag, zonder dat we dat door hebben.

Levenskeuzes

En als we weten dat we bijvoorbeeld angst, eenzaamheid, piekergedrag, pleasegedrag of controlegedrag hebben ontwikkeld, zijn we ons er niet altijd helemaal van bewust welke specifieke uitingsvormen dat heeft. En wat de consequenties zijn in levenskeuzes die we tot nu toe in ons leven hebben gemaakt. 

Voorwaardelijke aandacht

Een ander onderscheid t.a.v. aandacht is voorwaardelijke aandacht en onvoorwaardelijke aandacht. Het gebeurt dat we als ouders niet door hebben dat we onze kinderen thuis pas aandacht geven als ze iets voor ons gedaan hebben. Dat kan in het huishouden of bijvoorbeeld binnen het boerenbedrijf of binnen het familiebedrijf zijn. Dit is voorwaardelijke aandacht. 

Onvoorwaardelijke aandacht

Onvoorwaardelijke aandacht is gezonde aandacht.
Van onvoorwaardelijke aandacht is sprake als kinderen altijd positieve aandacht krijgen, ook als ze niet iets voor ons doen. Daarbij is het natuurlijk goed dat ze op andere momenten gecorrigeerd worden (in plaats van naar beneden gehaald worden). 

Straf

De meeste van mijn klanten hebben in hun eigen jeugd straf gekregen van hun ouders. In ongeveer driekwart van de gevallen weet de klant nog wel wát voor een straf ze kregen, en ook hoe vaak ongeveer, en hoe lang die straffen duurden. Maar ze weten niet meer waarvóór ze straf hadden gekregen. En dat had niets te maken met hun geheugen, want door gerichte en specifieke vragen wisten ze zich toch nog heel veel van hun jeugd te herinneren. 

Afreageren

Dat de meeste klanten niet meer weten waarvoor ze van hun ouders straf kregen, is omdat dat ook niet duidelijk wás… Vader was dan enorm boos (het is meestal, maar niet altijd, de dominante vader die boos wordt én die straf geeft), gaf een straf en dat was het dan. In feite was de straf het afreageren van de ouder op het kind. Het afreageren van zijn eigen vroeger als kind weggestopte boosheid naar zijn eigen ouders. En zo herhaalt de geschiedenis zich onbedoeld. 

Roulerende rekeningen

Dit fenomeen wordt door ene Nagy ‘roulerende rekeningen’ genoemd. Dat houdt in dat we, onbewust, onze eigen patronen doorgeven aan onze kinderen. Die vervolgens ook weer dezelfde partnerkeuze doen als de ouders (waaronder een ongelijkwaardige relatie). 

Geen beweegredenen, geen uitleg, geen afspraken

Om nog even door te gaan over straf: er werd namelijk niet gepraat over de veronderstelde overtreding. Er werd niet gevraagd of geluisterd naar de beweegredenen van het kind. Er werd niet uitgelegd waarom het gedrag van het kind niet toelaatbaar was. Of er werden geen afspraken gemaakt, in overleg met het kind, om dergelijk gedrag in de toekomst te voorkomen. Niets van dat alles; er vond in het geheel geen emotioneel gezonde gespreksvoering plaats. 

De andere ouder

En de andere ondergeschikte ouder bemoeide zich er niet mee. Die deed net of ze (in de meeste gevallen, maar niet altijd, is die andere ouder de moeder) het niet merkte. Ook daar kon je als kind niet naar toe. Je wist onbewust al dat je niets aan je moeder had.

Geen overleg

Je wist als kind natuurlijk niet hoe dat kwam. Dat was omdat je ouders een ongelijkwaardige relatie hadden, met een dominante ouder en een ondergeschikte ouder. De ondergeschikte ouder is dan bang voor de dominante ouder. Daardoor vindt er zelden of geen overleg plaats over de kinderen tussen de ouders. En daardoor corrigeert de ene ouder de andere ouder niet als een van beide ouders haar of zijn boekje te buiten gaat. 

Communiceren

Hoe we met onze kinderen communiceren wordt ook beïnvloed door onze eigen jeugd. 
Allereerst is de omvang van de communicatie van invloed. Wordt er thuis lekker heen en weer gekletst, of is/wordt de communicatie beperkt tot het hoognodige? 
Als kinderen thuis voelen dat er geen aandacht voor ze is of dat er niet naar ze geluisterd wordt, zullen ze of negatieve aandacht zoeken, of ze zullen in zichzelf gekeerd raken. 

Emotioneel (on)gezonde gespreksvoering

Daarnaast is er het onderscheid tussen een emotioneel gezonde gespreksvoering en een emotioneel ongezonde gespreksvoering. 
Een emotioneel gezonde gespreksvoering bestaat uit positieve opmerkingen, uit positieve en ondersteunende en belonende gezichtsuitdrukking. Complimentjes, aanmoedigingen, ondersteuning en hulp vragen en aanbieden zijn dan normaal.

Samen met de ouders

Kinderen doen dan heel graag iets samen met hun ouders en de ouders vinden het leuk om dingen met hun kinderen te doen. De spelletjes worden door de kinderen aangedragen en de ouders gaan mee in het spel van de kinderen. In plaats van dat kinderen mee mogen doen met een spel die de ouders uitkiezen. Je kunt je kinderen thuis laten kiezen welk spelletje, of andere activiteiten die de kinderen leuk vinden, worden gedaan. 

 

 

Vragen

Een emotioneel ongezonde gespreksvoering is binnen één vraag of opmerking te herkennen. Een ‘vraag’ is dan namelijk geen echte vraag, zoals een vraag bedoeld is. 
Een ‘vraag’ kan dan een opdracht blijken te zijn, en een kind voelt dit feilloos aan. De meeste ‘vragen’ zijn een opdracht.

Oprechte vraag

Bij een oprechte vraag, is er namelijk ruimte om ja of nee te zeggen. Je kunt dus elke keer checken of je een oprechte vraag stelt: is er voor de ander ruimte om Nee te zeggen? Als die ruimte er niet is, heb je geen vraag gesteld maar een als ‘vraag’ verpakte opdracht gegeven. Als het onderscheid tussen een oprechte vraag en een verkapte opdracht niet duidelijk is, kan dat leiden tot verwarring tussen ouder en kind. 

Reactie van het kind

Een ‘vraag’ kan ook een verwijt in zich hebben. Een ‘vraag’ is vaker een verwijt dan we zelf door hebben. Sterker nog: de meeste vragen zijn een verwijt. Dat verklaart meteen de reactie van het kind, want het kind hoort onbewust een verwijt, en reageert daar transparant op. 

Transparant reageren

Het is tijdens een Eendaagse Coaching altijd weer een eye-opener voor een klant dat ze/hij inziet dat mijn klant vroeger als kind zelf net zo transparant reageerde op haar of zijn ouders, als dat haar of zijn eigen kinderen thuis nu transparant reageren op hoe mijn klant handelt ten opzichte van de eigen kinderen. 

Reactie van de ander

Je kunt dan ook aan de reactie van de ander zien (ongeacht of het een kind of een volwassene is) hoe je zelf gecommuniceerd hebt. Gaat de ander in de verdediging, heb je op de een of andere manier een aanvallende opmerking gemaakt. Zo heb ik mezelf aangeleerd om onder andere de woorden ‘waarom’, ‘dan’ (in een bepaalde betekenis), en ‘moeten’ niet meer te gebruiken. Omdat ze onbewust tot weerstand kunnen leiden en dat in de meeste gevallen ook doen. 

Verboden

Een manier van communiceren die averechts werkt, is het benoemen wat allemaal niet mag. In plaats van aan te geven hoe je het wénst. Een aanzienlijk deel van de kinderen krijgt in de jeugd te horen wat er allemaal niet mag. Het is logisch dat een aantal dingen niet mogen, maar het is vooral de manier waaróp dat wordt gezegd, dat maakt of het kind zich er ook naar gedraagt. 

Langzaam lopen

Een mooi voorbeeld is dat kinderen in een zwembad te horen krijgen: “Niet rennen!” omdat de kans dan veel groter is dat ze zullen uitglijden. Ze horen wat ze niet mogen doen. Het effect is aantoonbaar veel beter als ze te horen krijgen wat ze beter wél kunnen doen: “Langzaam lopen!”. Kinderen reageren veel beter op positief geformuleerde opmerkingen. En dat geldt natuurlijk ook voor je kinderen thuis. 

Enthousiasme

En het resultaat zal nog beter zijn als ze dit van te voren is uitgelegd, met redenen. Als ze daarna toch rennen (vaak in hun enthousiasme en zeker niet omdat ze niet willen gehoorzamen) kun je ze nog even herinneren aan het gesprekje dat je daarover hebt gehad. 

Uitleg

Vaak wordt er niet uitgelegd waaróm iets niet mag. Terwijl als je je argumenten ervoor geeft, het kind dat zal begrijpen. Hot items kunnen bijvoorbeeld zijn het gamegedrag van kinderen, of het niet de spullen opruimen, of het te laat thuiskomen. Als een kind alleen een verbod te horen krijgt, is de kans groot dat het zich er niet naar zal gedragen. 

Een gesprek over voors en tegens

Als er daarentegen op een ander rustig moment een gesprek aangegaan wordt over het gedrag van je kind, kan er een gesprek ontstaan over de voor en tegens. En voor de belangen van het kind kunnen andere oplossingen worden gevonden. In geval van gamen kan het bijvoorbeeld beperkt worden tot bepaalde tijdstippen van de dag. Het kan onder toezicht worden gedaan. Het kan worden toegestaan nadat het huiswerk is gemaakt. Enzovoorts.

Win-win-situatie

Dan kun je een win-win-situatie realiseren, waarin er niet meer onbeperkt gegamed wordt, maar waarin er door je kinderen thuis nog wel gegamed mag worden. 

Argumenten

Een van de ontdekkingen die ik tijdens mijn herstelproces deed was, dat als mensen geen argumenten ergens voor gaven, ze die argumenten ook gewoon niet bleken te hébben. Ze hádden dus geen argumenten voor hun gedrag. (Veel )later kwam ik erachter dat ze dan dingen hadden gedaan vanuit hun eigen onverwerkte jeugd. 

De reden

Dat is een reden om altijd te vragen wat de reden is dat iemand iets doet (of nalaat). Dan kom je er gauw genoeg achter of iemand redenen of argumenten heeft, of niet. Als hij of zij argumenten heeft, kunnen ze leerzaam zijn. Als hij of zij geen redenen of argumenten kan noemen, is dat veelzeggend en ben je ook wijzer geworden. 

Overleg

Afspraken die in overleg met je kind worden gemaakt, worden veel vaker en beter nagekomen. Omdat je kind zich serieus genomen voelde. Dat maakt de kans groter dat hij jouw vertrouwen niet wil beschamen en dat hij wil laten zien dat hij het kan. 

Handhaven

Die afspraken handhaaf je, anders kunnen de grenzen worden opgezocht. Bij een eerste overschrijding ga je dan eerst weer praten om te vragen wat de reden is dat niet aan de afspraak werd gehouden. Eventueel pas je de afspraken hierop aan. 

Bereiken

Door je eigen gespreksvoering gezond te maken, bereik je veel en veel meer naar je kinderen toe. En niet alleen naar je kinderen, maar ook naar je partner, naar je familie en binnen je werkomgeving. 
Je kunt jouw kinderen thuis niet blijer en opgewekter maken dan door ze jouw oprechte en onvoorwaardelijke aandacht te geven.