Burn-out

Burn-out is iets anders dan je in de literatuur leest. Wat is burn-out wel?
Waarom is jezelf ziek melden zo moeilijk als je burn-out-klachten hebt?
Wat is mij t.a.v. de opleidings- en beroepskeuze opgevallen bij klanten die burn-out zijn?
Wat is er nodig om te herstellen?

Neemt toe

Burn-out is iets waarvan je denkt dat het jou niet overkomt. Dat overkomt alleen anderen. Dat dacht ik destijds ook. En toch hadden in 2016 alleen 14,6% van de mensen burn-outklachten. Dit getal is stijgende: in 2014 was het nog 9,4%. Vrouwen hebben iets vaker last van burn-out dan mannen. In 2016 was dat 1,3% vaker dan mannen.

Wat is burn-out?

Volgens de literatuur is burn-out een aanhoudende, negatieve gemoedstoestand, die wordt gekenmerkt door:
– vermoeidheid
– cynisme
– een gevoel van verminderde effectiviteit, een verminderd presteren
– verminderde motivatie
– geestelijke afstomping.

 

 

Niet alleen werkgerelateerd

In de jaren zeventig, toen de Amerikaanse psychotherapeuten Herbert Freudenberger en Christina Maslach voor het eerst de diagnose burn-out (opgebrand) gebruikten, was burn-out alleen nog werkgerelateerd. Inmiddels is duidelijk dat ook mantelzorg tot burn-out kan leiden en dat je ook in een relatie burn-out kunt raken. Vaak is er sprake van een combinatie van deze aspecten. 

Onderliggende oorzaak

De symptomen die hierboven worden genoemd, zijn de symptomen die in de literatuur over burn-out worden genoemd. Ik heb voor die symptomen nog een dieper liggende, dus onderliggende oorzaak ontdekt: emotionele overbelasting.

Zelfverloochening

En ook de emotionele overbelasting wordt weer door iets veroorzaakt, en dat is: zelfverloochening. Naar mijn mening is systematische en structurele zelfverloochening dé onderliggende oorzaak van burn-out. Zelfverloochening zou daarom voor mij de diagnose moeten zijn.

 

 

Depressiviteit

En ik het ontdekt dat systematische en structurele zelfverloochening ook dé onderliggende oorzaak is van van depressiviteit. Ook in het geval van depressiviteit doe je aan zelfverloochening. De een ontwikkelt dan burn-out, en de ander depressiviteit.

Verschillen

Een aantal symptomen van burn-out en depressiviteit komen dan ook overeen. Burn-out onderscheidt zich van depressiviteit doordat burn-out wordt gekenmerkt door concentratiestoornis. Een ander verschil is dat je bij depressiviteit je jezelf vrijwel nergens meer toe kunt zetten. Bij burn-out ben je daarentegen nog wel in staat om andere activiteiten te verrichten dan waardoor je burn-out bent geworden.

Wel of niet leuk

Wat is zelfverloochening? Zelfverloochening is dat je niet de dingen doet die je echt leuk vindt en dat je vrijwel alleen dingen doet die je niet leuk vindt. Of niet leuk vindt zoals je het op de huidige manier doet, of in de omgeving waarin je het nu doet. Hierdoor ontstaat een negatieve energiebalans. Je doet vrijwel geen dingen (meer) die jou energie géven, die jou energie opleveren. Je doet veel of (vrijwel) alleen dingen die jou energie kósten.

 

 

Signaal

Waardoor doe je dat en hoe komt het dat je daar dan toch mee door gaat?
Een burn-out is, net zoals depressiviteit, een helder signaal van jouw lichaam dat het zo niet verder kan. Natuurlijk begonnen die signalen al veel eerder, maar mensen die burn-out of depressief zijn geworden, zijn gewend om dóór te gaan. Zij hebben als het ware een onderontwikkelde pauzeknop en stopknop. 

Gevoelens

Daarnaast hebben zij zich in hun jeugd onvoldoende gehoord en serieus genomen gevoeld door hun ouders. Hierdoor konden ze niet met hun verdriet, angst of boosheid naar hun ouders toe. Omdat ze er niet mee naar hun ouders konden, leerden ze hun gevoelens weg te stoppen.

Lichaamssignalen

Onze gevoelens vormen echter onze meest feilloze richtsnoer en antenne voor wat goed voor ons is en voor wat niet goed voor ons is. Doordat een kind haar gevoelens weg moet stoppen, verliest het als het ware de sensor voor belangrijke lichaamssignalen.

Onvermogen

En met het altijd maar doorgaan, is de weg naar een mogelijke burn-out ingeslagen. Ik spreek uit ervaring. Eind 1999 bleek ik burn-out te zijn. Aanvankelijk zocht ik de oorzaak in mijn werkomgeving. Maar tijdens mijn herstel bleek mijn burn-out zich ontwikkeld te hebben door mijn eigen onvermogen met die werkomgeving om te gaan.

Sfeer

Van hard werken raak je niet burn-out. Het is de cultuur en werksfeer en de manier van aansturen en de manier waarop je de activiteiten geacht wordt te doen, waardoor je  burn-out kunt worden. Ongeacht hoe onvermogend je de omgeving vindt waarin of waardoor je burn-out bent geraakt: het is iemands eigen onvermogen hier mee om te gaan, of om bijtijds weg te gaan, waardoor je  burn-out raakt.

Ander

Je denkt heel lang (te lang….) dat het de anderen zijn die moeten veranderen. Je kunt de vinger precies op de pijnlijke plek leggen over wat er mis is. Toch: je hebt het niet handig aangepakt, want jij hebt burn-out-klachten of zit met een burn-out thuis.

Belangrijkste besluit

Omdat mensen die burn-out raken gewend zijn door te gaan, is het allermoeilijkste besluit voor iemand met burn-out-klachten: zich ziek melden. Dat kan voelen als falen of als gezichtsverlies. Dat dat voor betrokkene zo voelt, vloeit voort uit de verbale en non-verbale boodschappen die betrokkene in haar of zijn jeugd heeft meegekregen.

Verantwoordelijkheidsgevoel

Mensen die burn-out-klachten hebben, hebben doorgaans een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Als je daar op gaat doorvragen, blijkt het volgende. Ze voelen zich verantwoordelijk voor collega’s of voor aspecten waar ze niet over gaan, en die niet tot hun eigen verantwoordelijkheid behoren. 

Nee zeggen

En ze kunnen niet altijd even makkelijk Nee zeggen als ze dat beter wel zouden kunnen doen. Onderliggende reden daarvan kunnen bijvoorbeeld zijn: omdat ze aardig gevonden willen worden (hier zit vaak angst voor afwijzing onder), omdat ze willen bewijzen dat ze iets kunnen, of omdat ze bang zijn dat ze hun functie of hun baan zouden kunnen verliezen.

Veeleisend

Mensen met burn-out-klachten zijn vaak veeleisend. Ze zijn veeleisend naar zichzelf en van daaruit zijn ze ook veeleisend naar anderen. Ze kunnen maar niet begrijpen dat er anderen zijn die daarin losser of makkelijker (in hun ogen: lakser, onzorgvuldiger) zijn dan zijzelf.

Controleren

Zelf controleren ze vrijwel alles, uit angst fouten te maken. Of uit angst op fouten betrapt te kunnen worden. Dit is dan ook weer uit angst voor afwijzing. Ook deze angst vloeit voort uit (non-)verbale boodschappen uit de jeugd.

Niet altijd wat het lijkt

Ook veeleisendheid is niet altijd wat het lijkt. Als je daar op gaat doorvragen, blijkt de veeleisendheid bijvoorbeeld starheid en/of controlegedrag en/of angst voor afwijzing te zijn. Dit verschilt per persoon en kan ook per situatie verschillen.

Felicitatie

Het zichzelf ziek melden is dus het allerbelangrijkste besluit dat iemand met burn-out-klachten kan doen. Het is zelfs een felicitatie waard, omdat dit de eerste keer in haar of zijn leven is dat betrokkene luistert naar het eigen lichaam. Het lichaam dat al veel langer aangaf dat het zo niet verder kon. De ziekmelding is weliswaar noodgedwongen, maar het begin is er.

Vicieuze cirkel doorbreken

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Passie

Destijds was ik ervan overtuigd dat ik in mijn werk bij de politie mijn passie had gevonden. Tijdens mijn herstel van mijn burn-out ontdekte ik wat voor mij de onbewuste onderliggende redenen waren geweest dat ik altijd bij de politie had gewild. De belangrijkste reden was dat ik loyaliteit had gezocht naar mijn (al lang daarvoor) overleden vader, die ook een uniformberoep had gehad (militair). 

Loslaten

Daarnaast bood de hiërarchische organisatie van de politie mij controle en structuur. Daarnaast bood mijn leidinggevende functie mij ook controle en een bepaalde vorm van status. Ook bespeurde ik ontzag bij een aantal mensen als ik vertelde dat ik in Amsterdam werkte. Ik kwam achter deze onderliggende motieven doordat ik deze aspecten moest loslaten toen ik me losmaakte van de politie. 

Authenticiteit

Door mijn herstel ontdekte ik steeds meer wat de authentieke Ammy diep in haar hart wilde: coachen en schrijven. Door mijn herstel besloot ik hiervoor te gaan. Sindsdien heb ik alleen gedaan wat ik leuk vond, waardoor ik sindsdien een gelukkig makend en voldoening schenkend leven leid. 

Herstellen

Herstellen van burn-out is stoppen met je eigen zelfverloochening en leren doen wat jij, diep in je hart, leuk vindt en te veranderen wat je, diep in je hart, niet leuk vindt. Dat lijkt heel simpel, maar je hebt niet voor niets jouw leven ingericht zoals dat nu het geval is. Als je gaat herstellen, kom je ook er achter dat je nog vrijwel niets van je ontwikkelingspotentieel hebt ontwikkeld.

 

 

Opleidingskeuze en beroepskeuze

Het is mij opgevallen dat mensen met burn-out-klachten in veel gevallen (niet in alle gevallen) niet hun eerste opleidingskeuze en/of beroepskeuze hebben gedaan. De reden hiervan is vaak een opmerking van een van de ouders geweest.

Geld en zekerheid

Vaak waren de opmerkingen in de trant van: “Daar is geen droog brood in te verdienen”. Of een opmerking over de financiële zekerheid en over de vastigheid die je zou hebben in een baan in loondienst of bij de overheid. Of door het subtiel pushen van de voorkeur van de ouders. In een aantal gevallen blijkt dat dan om de opleiding te gaan die vader of moeder wilde, maar om verschillende reden niet kon doen.

Mogelijkheden

Doordat de ouders er zo mee omgingen, werd niet gekeken waaróm je die opleiding of dat beroep van je eerste voorkeur wilde. Als je daar wel naar gekeken zou worden, kun je namelijk kijken welke andere mogelijkheden er nog meer zijn om jouw doel te bereiken. Waarbij het niet gaat om de branche of om het feitelijke werk dat je doet of wilt doen, maar waarbij het om jouw werkwoorden gaat.

Werkwoorden

Hoe kom je achter jouw werkwoorden? Stel je vindt mode leuk. Wat zou je dan het liefst willen doen t.a.v. mode? Welke werkwoorden zijn op jouw van toepassing? Wil je ontwerpen? Naaien? Showen? Verkopen? Tweedehands kleren verkoopbaar maken? Of stel je vindt auto’s leuk, wat zou je het liefst willen doen t.a.v. auto’s? Verkopen? Ontwerpen? Testrijden? Poetsen? Repareren? De techniek verbeteren? Oude auto’s oppimpen?

Mijn werkwoorden

Zelf wilde ik niets liever dan coachen en schrijven, en dat is wat ik sinds 2011 doe. Mijn onderliggende werkwoorden zijn: analyseren en verbanden leggen. Dat doe ik als ik coach, als ik een boek schrijf, als ik een mail van een geïnteresseerde of van een klant beantwoord, als ik dit blogartikel schrijf. Daarom heb ik zoveel plezier in mijn werk. Onderzoeksjournalist zijn lijkt me ook heel leuk: dat is ook analyseren en verbanden leggen. Zodra je je werkwoorden kent, weet je pas echt wat je wilt én zijn er veel meer mogelijkheden dan je denkt. 

Tweede keuze

Doordat deze stappen werden overgeslagen, doen een behoorlijk aantal mensen werk dat feitelijk hun tweede keuze is. En elke dag dat je werk doet dat jouw tweede keuze is, doe je niet werk dat jouw eerste keuze is. Zo simpel is het ook wel weer. Je hebt daardoor nooit je passie kunnen ontdekken.

Loondienst

Daarnaast verbaast het me dat vrijwel alle beroepsopleidingen opleiden voor voornamelijk (of alleen) werken in loondienst. Naar mijn mening zou iedere beroepsopleiding moeten opleiden voor zowel werken in loondienst als voor werken als zelfstandige (met marketing in de opleiding, over hoe je je doelgroep kunt bereiken). Zodat iedereen tijdens de beroepsopleiding een keuze kan maken voor datgene wat haar of hem het meest ligt.

Omgekeerde wereld

Het je oriënteren op een beroep is naar mijn mening de omgekeerde wereld. Het gaat om de activiteiten die jij leuk vindt, om jouw werkwoorden, en van daaruit kies je welk beroepen of welke functies dan in aanmerking zouden kunnen komen. Nu gebeurt beroepskeuze vaak andersom, en blijkt een opleiding of beroep tegen te vallen.

Voldoening

In verhouding veel mensen die burn-out raken, deden een bepaalde opleiding bijvoorbeeld omdat die ‘”breed” was, of omdat die dichtbij was zodat ze nog thuis konden blijven wonen, of omdat een vriend(in) ook naar die opleiding ging, e.d. Dit zijn niet redenen die de kans vergroten op een voldoening schenkend beroepsleven. Maar ook de gevoelens daarover werden weggestopt.

 

 

Omstandigheden

Wat zijn de omstandigheden waarin jij graag werkt? Er zijn allerlei aspecten de cultuur en structuur betreffende die er feitelijk toe doen. Het zijn aspecten waar je nog niet over hebt nagedacht. Wat zijn jouw eigen belemmerende gedachten ten aanzien van je huidige werk of ander werk? Hier geef ik je allemaal inzicht in. 

(on)Gezonde triggers

Je leert eveneens hoe je kunt ontdekken welke triggers goed voor jou zijn en welke triggers niet goed voor jou zijn. Afijn, je leert alles wat nodig is om van je burn-out te herstellen. Of om een burn-out te voorkomen! Dat is wel degelijk mogelijk. Had ik destijds de kennis gehad die ik sindsdien heb opgedaan, zou ik mijn eigen burn-out hebben kunnen voorkomen.

Ken je iemand die baat heeft bij de informatie in dit blog over burn-out? Mail dit blog dan door naar betrokkene.

Vicieuze cirkel doorbreken

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Ammy van Bedaf