Boosheid

Regelmatig lopen klanten tegen gevoelens van ergernis, irritatie of frustratie aan. Dit zijn uitingsvormen van boosheid.
Boosheid is een gevoel. Het uiten van dit gevoel naar een ander is: emotie. Het gevoel is dan je boos voelen. Het uiten van je gevoel van boosheid (de emotie dus) naar anderen kent heel veel uitingsvormen. Je kunt boosheid uiten door te razen en te tieren, door te schelden, door dingen te vernielen, door mensen te slaan, door uit je slof te schieten. Ergernissen, frustraties, irritaties, geprikkeld of prikkelbaar zijn, mopperen, kortaf zijn, je druk maken en onverdraagzaamheid zijn ook uitingsvormen van boosheid, net zoals kwaadheid, een kort lontje hebben, drift, woede en razernij. 

 

Externaliseren en internaliseren

Mensen gaan verschillend om met hun boosheid. Er zijn grosso modo twee manieren van omgaan met boosheid: externaliseren en internaliseren.
Externaliseren doe je door het naar anderen toe te uiten, zoals in bovengenoemde voorbeelden. Het is een groot misverstand dat je door het uiten van je boosheid van je boosheid afkomt. Het tegendeel is waar: je voedt juist jouw boosheid. Bovendien is het je boosheid uiten naar een ander een van de uitingsvormen van geestelijke mishandeling: je haalt de ander naar beneden en wekt de indruk dat het door de ander komt. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, help ik je daarmee door middel van een Eendaagse Coaching.

Internaliseren

Internaliseren doe je door je boosheid weg te stoppen. Je denkt dan dat je geen last van boosheid hebt, maar dat is onterecht, want het zit er nog wel degelijk, wachtend tot het er op een onverwachts moment toch uit komt. Mensen die hun emoties internaliseren lopen een grotere kans op burn-out of depressiviteit. 

Emotioneel gezond

Beide vormen, zowel het externaliseren en er uit gooien, als het internaliseren en het opkroppen en wegstoppen, zijn slecht voor je emotionele gezondheid. En het je boosheid uiten naar een ander is ook beschadigend voor degene tegen wie je je boosheid uit. 
Emotioneel gezond is om je emoties gecontroleerd en gedoseerd toe te laten. Daarover verderop in dit artikel meer. 

Patronen van vroeger

De meeste mensen zijn zich niet bewust van de mate waarin ze in hun jeugd zijn blootgesteld aan emotioneel ongezonde patronen van vroeger. En al helemaal niet van de gevolgen die dit op hun leven heeft gehad, zowel in hun relatie als in hun werk. En naar hun kinderen, doordat deze patronen onbewust en onbedoeld worden doorgegeven, ook al denken we dat we dat juist niet doen en dat we het anders en beter doen dan onze ouders. Zolang je geen inzicht hebt in je eigen specifieke patronen van vroeger, weet je niet dat je ze doorgeeft aan je kinderen. Het is ontluisterend, maar affectieve verwaarlozing, emotioneel misbruik en geestelijke mishandeling, waar 40% van de volwassenen in hun jeugd mee te maken heeft gehad, wordt (onbewust en onbedoeld) naadloos doorgegeven. Alleen de specifieke uitingsvormen zien er anders uit en daarom denken we dat we het beter doen dan onze ouders. 

Besef

Herstel van patronen van vroeger houdt in dat je je bewust wordt van wat je in je jeugd op emotioneel gebied hebt meegemaakt. En dat houdt in dat je je kindbeeld, zoals je die nu nog onbewust hebt, inruilt voor een volwassenbeeld van je jeugd. Doordat we gezegend zijn met de mogelijkheid om als kind overlevingsgedrag te ontwikkelen, redden we het in onze jeugd. Dat overlevingsgedrag zit ons echter als een oude jas en we hebben het later vaak niet door dat we overlevingsgedrag hebben ontwikkeld. 

Overlevingsgedrag

Ons overlevingsgedrag kent oneindig veel uitingsvormen. Overlevingsgedrag kan, naast boosheid, zijn: behoefte aan controle; pleasen; het mijden van mensen, situaties of plekken; angst of paniek; schaamte- of schuldgevoel; geen grenzen aangeven; geen nee kunnen zeggen of dingen doen waarvan je jezelf niet bewust bent dat je ze liever niet zou doen; niet naar ander werk durven overstappen; eenzaamheid; depressie; burn-out; niet kunnen genieten; piekeren; een gebrek aan zelfvertrouwen, niet weten wat te kiezen, emotionele pijn of onrust, stress of spanning, slecht slapen, vermoeidheid of futloosheid, niet kunnen genieten, enzovoorts.

Reëel beeld

Om van je symptomen af te komen, is het echter nodig om een reëel beeld te ontwikkelen van je jeugd. Als kind wist je niet beter. Nu als volwassene ben je in staat om je te laten spiegelen in hoe je jeugd feitelijk was. Boosheid over het besef hoe het vroeger werkelijk was, maakt er onderdeel van uit. Het is deze vroegere terechte boosheid naar onze ouders die we in het heden uiten en afreageren op anderen. En onder die boosheid van vroeger zit dan weer verdriet, ook van vroeger. En zo ontwikkel je alsnog je gevoel en jouw zo belangrijke gevoelsantenne. Dat doe je door alsnog jezelf emotioneel op te voeden op de manier zoals je zelf opgevoed had willen worden. Ik heb ontdekt dat dat nog wel degelijk heel goed mogelijk is. Ik weet wat er voor nodig is en ik weet wat de do’s en dont’s en de valkuilen zijn. 

Verlaten

In onze jeugd hebben we dus, onbewust, ons verdriet en onze boosheid noodgedwongen weggestopt, omdat onze ouders niet in staat waren om er op een emotioneel gezonde manier mee om te gaan. We moesten dat wegstoppen, omdat er door onze ouders geen aandacht voor was. Of we moesten niet zeuren of niet kinderachtig doen; of we wilden niet tot last zijn; of we zagen dat ze het al zo druk hadden. Voor een kind is het niet krijgen van aandacht al afwijzing. Het kind voelt zich dan verlaten en in de steek gelaten.

Wegstoppen

En zo leert het kind haar of zijn gevoelens weg te stoppen. Gevoelens laten zich echter niet wegstoppen, want later hebben we niet voor niets allerlei fysieke, psychosomatische of psychische symptomen. Die symptomen zijn stuk voor stuk waarschuwingssignalen van ons lichaam. Het waarschuwt ons dat we er goed aan doen om ons gedrag te veranderen. 

Roulerende rekeningen

Waarom waren onze ouders niet in staat om aandacht te besteden aan onze gevoelens en emoties? Het antwoord is even simpel als ontluisterend. Dat waren ze niet omdat hun ouders (jouw grootouders dus) daar evenmin toe in staat waren naar hún toe toen zij kind waren. Zelf hebben onze ouders die affectie en affiniteit ook niet meegekregen en wat je zelf niet hebt meegekregen, kun je ook niet doorgeven aan je kinderen. En zo wordt, onbewust en onbedoeld, de affectieve verwaarlozing, het emotioneel misbruik en de geestelijke mishandeling van generatie op generatie doorgegeven. Dit verschijnsel, dat patronen van generatie op generatie worden doorgegeven, heet ‘roulerende rekeningen’ en is beschreven door Amerikaans-Hongaarse psychotherapeut Nagy.
Wat je zelf niet hebt ontwikkeld, kun je niet doorgeven aan je kinderen. Tenzij je het je alsnog bij jezelf gaat ontwikkelen. 

Regressie

Boosheid in het heden is dus niets anders dan het alsnog uiten van vroeger weggestopte en derhalve nooit geuite boosheid tegen je ouders. Dat heet een ‘regressie’. Een regressie is een reactie die in geen enkele verhouding staat tot het gebeurde. Zo kan het zijn dat de een regresseert in een bepaalde situatie, waarin anderen niet regresseren. Jouw boosheid moet er wel uit, maar niet tegen je ouders, want dat krijg je als een boemerang terug. En evenmin tegen anderen, want dat is geestelijke mishandeling. Wanneer je je op je kinderen afreageert, stoppen ook zij op hun beurt weer hun boosheid naar jou weg, waardoor ze deze weggestopte boosheid later weer op hún kinderen (jouw kleinkinderen) afreageren. En nee, dat doen ze doorgaans niet waar jij bij bent. Geestelijke mishandeling wordt doorgegeven, in welke vorm dan ook. 

Ontstaan

Hoe ontstaat boosheid in de jeugd? Als een kind niet krijgt wat het wil, kan het boos worden of gefrustreerd raken. Maar dan is er op zich nog niks aan de hand, want dit is volstrekt normaal gedrag voor een kind. Een kind is namelijk nog onmachtig om met die frustratie om te gaan. Dat moet het natuurlijk juist nog allemaal leren van de ouders. 

 

 

Reageren

Het is afhankelijk van hóe de ouders op de frustratie en boosheid van het kind reageren, of het kind zal bedaren. Het is afhankelijk van hoe de ouders begrip tonen voor de frustratie. En het is afhankelijk van hoe de ouders uitleg geven aan hun besluit. En het is afhankelijk van hoe de ouders omgaan met de boosheid en frustratie van het kind, of het gedrag van de ouders door het kind als redelijk of als onredelijk wordt ervaren. Wij behoren tot de 40% gezinnen waar in onze jeugd geen aandacht was voor onze gevoelens. Dat weet ik, anders was je (met jouw zoekwoorden) (destijds) niet op mijn website gekomen. 

Wegstoppen

Het uiten van gevoelens werd in onze jeugd door onze ouders niet toegestaan, maar daarentegen ontmoedigd, of soms zelfs belachelijk gemaakt. Als kind kun je dan niet anders dan je gevoelens wegstoppen. En dat is wat je tot op de dag van vandaag hebt gedaan: wegstoppen. Het is aangeleerd gedrag geworden. Het wegstoppen van je gevoelens is schadelijker dan het op zich al lijkt, want ons gevoel is onze zuiverste richtsnoer, onze zuiverste antenne, voor wat wel of niet goed voor ons is. Die antenne is dus nog niet ontwikkeld. Vandaar dat je nu nog vooral of helemaal op je ratio leeft. Vandaar dat je wellicht piekert, of slecht slaapt, of je zorgen maakt. Of dat je vaak niet weet wat je wilt, of wat je zou moeten kiezen, of welk besluit je zou moeten nemen, of last hebt van een ander symptoom. 

Positieve aandacht

Ik heb ontdekt dat als we een kind geen positieve aandacht geven, dat dit op zich al affectieve verwaarlozing is. Als kind hebben we emotionele voeding als aandacht, waardering, bevestiging, erkenning, troost, aanmoedigingen en complimenten namelijk net zo nodig als ons dagelijkse voeding in de vorm van eten. Er bestaat in het geven van positieve aandacht dus geen neutrale stand; geen nul-modus. Het níet krijgen van positieve aandacht en dergelijke is al afwijzing voor een kind. Een kind heeft positieve aandacht nódig om emotioneel gezond te kunnen opgroeien en om zich te kunnen ontwikkelen tot een emotioneel gezonde, evenwichtige en onafhankelijke volwassene.

Vroeger

Het opmerkelijke aan boosheid die je in je volwassen leven voelt, is dat die boosheid zo terecht lijkt, dat je je gewoon niet kunt voorstellen dat het je vroeger weggestopte boosheid is. Het gevoel van boosheid is namelijk zo intens, dat het wel door die ander of door diens gedrag of door de huidige situatie móet zijn veroorzaakt, denken we. Toch is dit niet het geval. De ander is niet meer dan een trigger van jouw eigen vroeger weggestopte boosheid.

Andersom

Andersom is dus ook het geval: als je niet jouw vroeger weggestopte boosheid had gehad, zou je nu, in je volwassen leven, niet boos zijn. Dat verklaart waarom niet iedereen over dezelfde dingen boos wordt. Of dat de een furieus is, waar een ander lichte ergernis voelt of zelfs helemaal niet boos is. Het is maar net waarin je vanuit je jeugd in kunt worden getriggerd. 
De grootste triggers zijn: je niet serieus genomen voelen, je afgewezen voelen, je controle kwijt zijn, je in de steek gelaten voelen. 

Ruzie

Het merendeel van mijn klanten heeft conflicten in hun relatie en/of in hun werk. 
Voor een ruzie zijn er altijd minimaal twee mensen nodig. Het is namelijk onmogelijk om in je eentje met iemand anders ruzie te maken.  Er ontstaat pas een ruzie of machtsstrijd, als beíde partijen vanuit een machtsstrijd op de ander reageren. Zodra een van beiden in staat is om zich aan de machtsstrijd te onttrekken, is er namelijk geen ruzie meer. Een machtsstrijd is er dus alleen als géén van beide partijen zich aan de machtsstrijd kan onttrekken. 

 

 

Gelijk

De brandstof die een ruzie voedt, is de oprechte mening van beide partijen dat de ander ongelijk heeft en dat je zelf gelijk hebt. Maar ook dat is nog niet voldoende, want op zich is er ook dan nog niks aan de hand. Wat een ruzie tot een ruzie maakt, is dat je de ander wilt overtuigen van jouw gelijk. Je wilt jouw gelijk ook nog eens van de ander krijgen. En we zijn bereid om daarin heel ver te gaan. We hebben dus gewoonweg niet genoeg aan ons eigen gelijk (dat je vindt dat het zo is zoals jij denkt dat het is). Dan we niet genoeg hebben aan ons eigen gelijk, komt dus omdat we per sé het gelijk van de ander willen krijgen.

Onmacht

Uiteindelijk is onze eigen boosheid in het heden namelijk hetzelfde als onze weggestopte boosheid in onze jeugd: het is onze eigen onmacht om zelf te handelen. Omdat we zelf onmachtig zijn om te handelen, kunnen we de consequenties van ons eigen gelijk niet aan. Als onze baas  bijvoorbeeld incompetent is, is er op zich nog niks aan de hand als we dan zelf weg kunnen solliciteren, omdat we vinden dat we een betere baas verdienen. Pas als we niet weg durven of kunnen solliciteren als we last van die baas hebben of als we dat wel zouden willen, hebben we een probleem. Omdat ze zelf niet kunnen handelen, willen we niet anders dan dat de baas verandert. En met het proberen de ander te veranderen gaan we mee door tot we burn-out of depressief zijn. Idem dito binnen relaties.  

Veranderen

Omdat we zelf niet ons eigen gedrag willen veranderen, verlangen we van de ander dat die haar gedrag verandert. ‘Als die ander nou maar…. dan komt het goed.’ Het ons op het gedrag van de ander focussen biedt ons een groot voordeel. Zolang we ons namelijk op de ander focussen, hoeven we niet met ons eigen aandeel aan de slag. Een ruzie in het heden is dus feitelijk een bliksemafleider voor de eigen vroeger weggestopte gevoelens van boosheid naar de ouders. En de ander met wie je die ruzie hebt, is op zijn of haar beurt ook bezig haar/zijn eigen vroeger weggestopte gevoelens naar haar/zijn ouders op jou af te reageren. 

Ineens

Mensen die boos worden, kunnen oprecht aangeven dat ze “ineens” boos werden. Die emoties van boosheid was er voor hun dus ineens. Dat ze dat zo voelen, is omdat ze hun gevoel grotendeels of helemaal hebben weggestopt. Onderdeel van herstel maakt dan ook uit om te leren voelen hoe boosheid zich opbouwt en hoe er verschillende fases zijn in die boosheid. Het gaat er dan om, om die opeenvolgende fases bij jezelf te leren herkennen. Wanneer je je eigen boosheid al in een vroeg stadium herkent, kun je er meteen op een gezonde manier mee omgaan en het sowieso niet op een ander afreageren. 

Gezond gedrag

Wanneer je bij jezelf de signalen kunt herkennen van een aanstaande en zich ontwikkelende boosheid, kun je jezelf dus aanleren om in een vroeg stadium ander en gezond gedrag aan te leren in plaats van deze boosheid naar de ander te uiten.
Naar de ander, die niet meer dan de trigger (en dus niet de oorzaak) is van jouw vroeger weggestopte boosheid. 
Net zoals jij niet meer dan de trigger bent van andermans vroeger weggestopte boosheid. 

Trigger

Wat kan een trigger van je huidige boosheid zijn? Een trigger van je huidige boosheid kan zijn: je afgewezen voelen, je niet serieus genomen voelen, je niet gehoord voelen, de schuld ergens van krijgen, je genegeerd voelen, je in de steek gelaten voelen, je onredelijk behandeld voelen, je controle kwijt zijn. En dit zijn dezelfde aspecten die je in je jeugd hebt meegemaakt en waar toen geen ruimte voor was, laat staan een luisterend oor of begrip of troost. Vandaar dat je jouw boosheid (en verdriet) in je jeugd noodgedwongen hebt moeten wegstoppen. En vandaar dat die vroeger weggestopte boosheid nu nog getriggerd kan worden als er een onbewuste associatie/overeenkomst is met vroeger.  

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, help ik je daarmee door middel van een Eendaagse Coaching.

 

 

Alsnog je gevoel ontwikkelen

Tijdens mijn eigen herstelproces van mijn zware burn-out, van mijn relatieafhankelijkheid en van mijn patronen van vroeger, ontdekte ik een manier om gecontroleerd mijn vroeger weggestopte emoties toe te laten. Hierdoor ontwikkelde ik mijn gevoel. Hoe dit is gegaan en wat je ervoor doet, daarover heb ik een boek geschreven. In dit boek, Grip op gevoel en emotie, lees je hoe je in 4 stappen van je vroeger weggestopte verdriet, angst en/of boosheid afkomt, waardoor je alsnog je gevoel ontwikkelt en waardoor je alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel aanboort.