Op welke 14 veel voorkomende symptomen googel jij waarschijnlijk niet?

Bij al mijn klanten, ongeacht waarvoor ze komen, spelen, zonder dat ze zich daarvan bewust zijn, bepaalde veel voorkomende symptomen een rol.  Dat is de reden dat er (vrijwel) niet op deze symptomen zal worden gegoogeld. Het zijn gedragingen die belemmerend werken,, in alle facetten van je leven: in je relatie, naar je kinderen toe, en in je werk. Deze symptomen vind je niet in het wereldwijd gebruikte handboek DSM-5. Deze symptomen heb ik ontdekt vanuit mijn eigen ervaringen in combinatie met het coachen van meer dan 490 klanten. Welke 13 symptomen dit zijn, lees je in dit artikel.

 

 

Zwart-wit-denken (1)

Zwart-wit-denken merk je aan het denken in alles-of-niets. Je ziet vaak maar twee mogelijkheden, bijvoorbeeld: Je vindt iemand wel of niet aardig; een middenweg is er voor jouw gevoel niet. Iets is geslaagd of mislukt; een tussenweg zie je niet. Je vindt een opleiding wel of niet goed; een wat meer genuanceerdere mening heb je niet. Waar je tegenaan loopt is dat je niet in staat bent tot het aanbrengen van nuances. Je ziet niet voor- én nadelen. Laat staan dat je de voordelen en de nadelen voor jezelf op volgorde van belangrijkheid kunt plaatsen. Laat staan dat je de voor- en nadelen tegen elkaar kunt afwegen om tot een afgewogen mening te komen. Omdat er volgens jou iets niet deugt aan die persoon, of aan die situatie, of aan die opleiding, deugt die persoon, situatie of opleiding voor jou vervolgens helemaal niet. 

Wanneer je wel in staat zou zijn om te nuanceren …

… zie je dat iemand bijvoorbeeld op bepaalde momenten, of in bepaalde situaties, of tegenover bepaalde mensen wel of niet aardig kan zijn. Iets kan deels wel geslaagd zijn of voor andere personen of in een andere situatie meer geslaagd zijn. Of iets kan voor iets heel anders wél gebruikt worden. Of iets kan alsnog verbeterd of hersteld of aan je wens worden aangepast door een kleine toevoeging of verandering. De opleiding kan ook goede aspecten hebben waar je juist wel veel aan hebt. Dit oplossingsvermogen of deze creativiteit en inventiviteit heb je nog niet ontwikkeld. Mocht je denken dat dit wel het geval is: je weet nu nog alleen op welke ideeën je wel bent gekomen. Je weet niet op welke andere mooie ideeën je niet bent gekomen. Dit laatste is een voorbeeld van tweedimensionaal denken. 

Het belemmerende van zwart-wit-denken is …

… dat je niet meer in staat bent om op een andere manier naar iemand of een situatie te kijken. Je zit vast in je eigen denken. Hierdoor sta je niet altijd open voor een andere mening. Je komt niet altijd op een andere oplossing. Of je denkt dat iets niet meer kan of zal veranderen en dat het zo zal blijven. Het gevolg hiervan is dat je jezelf hierin bevestigt, ook wanneer iets wel degelijk anders is dan je denkt. Door zwart-wit-denken doe je jezelf ernstig tekort, omdat je niet snel oplossingen of mogelijkheden zult zien of deze niet weet te creëren en zo in je eigen beperkende denkwereld blijft ronddraaien. 

Eendimensionaal denkniveau

Zelf heb ik ook vastgezeten in een zwart-wit-denkniveau (later ben ik dit een eendimensionaal denkniveau gaan noemen). Dat ik zwart-wit of eendimensionaal dacht, had ik natuurlijk niet door. Ik kreeg het pas door toen ik burn-out was en daarvoor hulp ging zoeken. Toen bleken situaties heel anders te zijn dan ik dacht. Ik bleek veel blinde vlekken te hebben en veel onjuiste interpretaties te doen. Er bleken dan ook  oplossingen en mogelijkheden en interpretaties mogelijk te zijn die voor mij volstrekt nieuw waren. Zo ben ik in de loop van de tijd van een zwart-wit/eendimensionaal denkniveau overgegaan naar een tweedimensionaal denkniveau en vervolgens naar een meerdimensionaal denkniveau. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, kan ik je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Slachtofferrol (2)

Een ander voorbeeld van veel voorkomende symptomen waar mensen zelf niet op zullen googelen, is de slachtofferrol. Al mijn klanten zitten in de slachtofferrol. Iemand zit in de slachtofferrol wanneer zij/hij de oorzaak van haar/zijn lijden bij een ander legt. Een slachtofferrol kenmerkt zich door boosheid op iemand anders die jou iets aan heeft gedaan. Elke keer als je iemand anders de schuld van iets geeft, zit je in de slachtofferrol. 

Hoe kwam ik zelf achter mijn slachtofferrol?

Zelf kwam ik achter mijn slachtofferrol toen een hulpverlener zei: “Je zit in de slachtofferrol.” Ik wist niet wat hij bedoelde en schreef zijn opmerking netjes in mijn schrijfblok: ‘Zit in slachtofferrol’. Ongeveer een jaar later begreep ik wat hij toen bedoelde. Ik legde de schuld van wat mij op mijn werk was overkomen volledig bij twee collega’s en een leidinggevende neer. Ik wist feilloos te vertellen wat ze hadden gedaan en nagelaten en hoe het kwam dat ik daardoor in de mijn onprettige zat. Die hulpverlener liet mij zien wat ik zelf had kunnen doen om de situatie positief te beïnvloeden, zoals onder andere het stellen van vragen over die situatie. Gedurende mijn herstelproces leerde ik inzien dat het elke keer mijn eigen onmacht bleek te zijn geweest om emotioneel gezond op iets te reageren. Gelukkig maar, want dat kon ik bij mezelf veranderen! Zo kom ik op het volgende symptoom.

Niet je eigen aandeel inzien (3)

De hulpverlener liet mij elke keer mijn eigen aandeel in een bepaalde situatie zien. Zo leerde ik elke keer weer dat ik zelf ook dingen en kansen had laten liggen. Ook leerde ik inzien dat het niet uitmaakt of het een meerdere is die mij onheus behandelt, of iemand met meer bevoegdheden of macht, want ook daar kan ik vroeg of laat op reageren om alsnog mijn grenzen aan te geven. Dat is wat ik tijdens mijn herstelproces heb gedaan: me uit mijn eigen onmacht halen (wat het volgende en vierde symptoom is) door elke keer weer nieuw emotioneel gezond gedrag aan te leren.

Je eigen onmacht (4)

Een vierde voorbeeld van veel voorkomende symptomen is je eigen onmacht. Tijdens mijn herstelproces heb ik gemerkt dat mijn emotionele pijn niet werd veroorzaakt door iemand anders (wat ik heel lang dacht), maar door mijn eigen onmacht om daar op een emotioneel gezonde manier op te reageren. Zodra ik uit mijn eigen machteloosheid stapte en zelf in actie kwam, was de angel uit mijn pijn. 

Afhankelijkheid

Hierdoor stapte ik ook uit mijn afhankelijkheid van mensen die incompetent gedrag vertoonden. Inmiddels was ik burn-out geraakt en om te herstellen leerde ik iedere keer weer wat ik kon doen om mijn grenzen aan te geven, of hoe ik vond dat iets het beste opgelost kon worden. Daarbij liep ik aan tegen belangen en angsten van andere mensen, zowel in mijn werkomgeving als privé.

Mijn herstel op de eerste plaats

Door onvoorwaardelijk voor mijn eigen herstel te kiezen, heb ik mijn werkomgeving en een aantal mensen destijds losgelaten, omdat hun moraal en normen en waarden niet meer de mijne waren. Ook kwam ik erachter dat ik een ongezonde loyaliteit had gehad naar bepaalde mensen in mijn privé en in mijn werk, die voortvloeide uit mijn jeugd. Ik zette mijn herstel op de eerste plaats, deed alles wat er voor nodig was om te herstellen, en oefende elke gedragsverandering net zo lang tot deze lukte. Daarna was deze gedragsverandering elke keer makkelijker, tot het routine werd. 

Les in nederigheid

Tevens zag ik in dat ik ook dingen had gedaan die niet de schoonheidsprijs verdienden. Mij werd een spiegel voorgehouden en ik zag op welke momenten en in welke situaties ik het beter anders had kunnen doen. Dat betrof vooral mijn impulsieve besluiten, mijn manier van communiceren en soms ook ethische aspecten. Wat ik toen als normaal had gevonden, omdat ik niet beter wist, vond ik later ongepast. Al met al was loslaten een les in nederigheid.

Veeleisendheid (5)

Zo werd ik ook veel minder veeleisend naar mezelf en hierdoor ook naar anderen. Ik herinner me nog een belangrijk moment hierin. Het was aan het einde van een woensdagmiddag, toen ik naar de zwemtraining fietste en ik bijna werd aangereden door een onoplettende automobilist. Meer dan anderhalf uur later en op de terugweg naar huis reed ik zelf, nota bene op hetzelfde kruispunt, bijna een jong fietsertje aan, die ik niet had gezien. Ik kreeg door dat pas als je je eigen falen inziet en die ook erkent en voor jezelf toegeeft, je milder naar jezelf kunt worden en daardoor vervolgens milder naar anderen kunt zijn. 

Het beter denken te weten (6)

Een zesde voorbeeld van veel voorkomende symptomen is dat je het beter denkt te weten en iemand anders wil overtuigen van jouw mening. Doordat ik steeds meer losliet, merkte ik ook dat ik altijd had gedacht dat ik het moest weten en dat ik daarom ook dacht dat ik het wel wist. Dit was een van de uitingsvormen van mijn zwart-wit-denken. Ook drukte ik best wel vaak mijn keuze door. Er ging een wereld voor me open toen ik dit langzaamaan losliet en mezelf stapje voor stapje aanleerde om de mening van andere mensen te vragen en/of de keuze van iemand anders te volgen. Hierdoor merkte ik ook de omvang van mijn controle behoefte.

Ongelijkwaardige relatie (7)

Een veel voorkomend symptoom van een heel andere orde is het aangaan van ongelijkwaardige relaties. Onze ouders deden dat vrijwel allemaal ook (in navolging weer van hún ouders). Dit is een patroon wat we onbewust doorgeven van de ene op de volgende relatie. Je bent dan (nog) niet in staat om een gelijkwaardige relatie aan te gaan. Een emotioneel gezonde partner, die jou de affectie en affiniteit zou geven waar je zo naar verlangt, zou namelijk voor jou nu nog te benauwend en verstikkend zou zijn. Bovendien kun je dan niet meer de machtsstrijd aangaan met je partner. Dit brengt ons bij het volgende veel voorkomende symptoom.

Ongezonde partnerkeuze (8)

Onze partnerkeuze vloeit voort uit onze jeugd en is een spiegel van onze jeugd. Wanneer we niet een emotioneel gezonde jeugd hebben gehad, zijn we niet in staat tot een emotioneel gezonde partnerkeuze. We voelen ons namelijk aangetrokken tot partners die emotioneel ongeveer even (on)bereikbaar en emotioneel ongeveer even (on)gezond zijn als wijzelf. Het ligt daarom niet aan onze partner, maar aan onze eigen uit onze jeugd voortvloeiende partnerkeuze. Welke gevolgen dit kan hebben op onze relaties, lees je in mijn eerste boek: Stop Liefdesverdriet (2015), hoe loslaten jou relatie verandert. Klik hier om de Gratis Probeerversie (met een uitgebreide Inhoudsopgave) in te zien of te downloaden, en om een exemplaar aan te schaffen

Jezelf alsnog emotioneel opvoeden

Om een gezonde partnerkeuze te kunnen doen, is het nodig om alsnog jezelf emotioneel op te voeden, wat heel goed mogelijk is. Dit alsnog jezelf emotioneel opvoeden is ook nodig om af te komen van alle andere in dit artikel genoemde veel voorkomende symptomen. En het is ook nodig om van depressiviteit, burn-out, angst, eenzaamheid, onzekerheid/twijfel, schuldgevoel, schaamte, spanning/stress, vermoeidheid/futloosheid, piekeren en emotionele pijn af te komen. 

Grip op gevoel en emotie

Omdat ik mezelf alsnog emotioneel heb opgevoed, weet ik wat er voor nodig is en wat de do’s and dont’s zijn. Hoe je alsnog jezelf emotioneel opvoedt, heb ik beschreven in mijn tweede boek Grip op gevoel en emotie (2023), over hoe je in 4 stappen een gezond en evenwichtig gevoelsleven ontwikkelt. Klik hier om de Gratis Probeerversie (met de uitgebreide Inhoudsopgave) in te zien of te downloaden en om een exemplaar aan te schaffen. 

 

 

Machtsstrijd aangaan (9)

De ander leek zo veelbelovend, maar na een half jaar kunnen de eerste barstjes in je relatie ontstaan. Er kunnen ergernissen ontstaan. Je komt achter een of meerdere minder fijne kantjes van je partner. Omdat je die minder fijne kantjes liever niet hebt, probeer je je partner daarin te veranderen. Dit kan leiden tot spanningen of fricties in derelatie. De onderliggende oorzaak is tweeërlei: enerzijds ben je te snel de relatie aangegaan. Anderzijds zit je nog met onverwerkte emoties uit je jeugd die je vervolgens onbewust en onbedoeld op je partner projecteert.

Te snel een relatie aangaan (10)

Emotioneel gezond is dat je eerst iemand goed leert kennen voordat je de belangrijkste keuze in je leven maakt: je partnerkeuze. Op een enkeling na al mijn klanten gaan, lang voordat ze de ander goed en wel kennen, een relatie aan. Ze zien hun compensatiebehoefte, hun emotionele afhankelijkheid en hun redderrol aan voor liefde. Om iemand te leren kennen heb je gauw een tot anderhalf jaar nodig. Door je te grote emotionele behoeftigheid (het volgende veel voorkomend symptoom) ben je niet in staat om die tijd te nemen. Wanneer je de ander nog niet (voldoende) kent, is de kans behoorlijk groot dat je voor onaangename verrassingen komt te staan

Emotioneel behoeftig (11)

Mensen van wie in hun jeugd niet is voldaan aan hun emotionele behoeften, zoeken onbewust compensatie daarvoor. In onze jeugd hebben we niet de aandacht, waardering, erkenning, bevestiging, aanmoedigingen en complimenten gekregen waar we recht op en behoefte aan hadden. En we hebben ons vaak niet gehoord of niet serieus genomen gevoeld. Daarvoor zoeken we, onbewust, ons hele leven compensatie, zonder dat we dat doorhebben, en tot we alsnog ons gevoel ontwikkelen (zie mijnbovengenoemde boek Grip op gevoel en emotie).

Compensatie zoeken voor wat je op emotioneel gebied hebt ontbeerd (12)

Onbewust zoeken we daar compensatie voor bij anderen, vooral bij onze partner. Echter: we zoeken dat bij een partner die ons dat niet kan geven. En al helemaal niet in de mate waarin we dat nodig hebben. Omdat we ons er niet van bewust zijn dat de onderliggende oorzaak in onze jeugd zit, denken we oprecht dat het door onze partner komt. We weten niet dat we zelf evenmin in staat zijn om deze emotionele voeding te ontvangen. Daarom is het zo belangrijk, en zelfs eerst nodig, dat we zelf onze eigen bodemloze put van emotionele behoeften dempen.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten en alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, kan ik je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.

Gevoel nog niet ontwikkeld (13)

Wat we niet door hebben is dat we ons gevoel nog niet hebben ontwikkeld. Dat is volstrekt logisch omdat we, net zoals ik altijd onbewust deed, mijn emotie en impulsieve gedrag aanzag voor gevoel. Het lijkt zo logisch: dat wat we voelen is toch ons gevoel? In onze jeugd hebben we echter ons gevoel noodgedwongen weggestopt. Hoe dat gebeurde, en hoe je alsnog je gevoel ontwikkelt, lees je dus in mijn hierboven genoemde boek Grip op gevoel en emotie. 

Het in verwijten spreken (14)

Ook dit hebben we zelf niet door. Toch kunnen we, als we daar voor open staan, aan onze partner zien hoe we zelf communiceren. Elke keer als je namelijk onbewust en onbedoeld een verwijt uit, merk je dat aan de gepikeerde reactie van de ander. En wanneer je bij jezelf irritatie voelt door wat de ander zei, zat er in de opmerking van de ander een verwijt. Er zijn een paar woordjes die een zin, zonder dat je dat doorhebt, in een verwijt veranderen. Over dit en nog veel meer heb ik mijn derde boek Emotioneel gezond in gesprek geschreven (2024), een verbindende en doelgerichte gespreksvoering in 5 stappen.