Slachtoffers, welke overeenkomsten zijn er met plegers?

Ammy van BedafGeen categorie

Slachtoffers, welke overeenkomsten zijn er met plegers?

In ons mensbeeld bestaat er een duidelijk onderscheid tussen slachtoffers en plegers. Toch zijn er een aantal onderliggende aspecten die overeenkomen. Welke overeenkomsten zijn er tussen slachtoffers en plegers?

Je weet wie jouw emotionele pijn veroorzaakt. Degene die jou op welke manier dan ook onheus bejegent, is verwijtbaar. Maar dit te weten, vermindert jouw emotionele pijn niet.
Het klinkt heel gek, maar er zijn overeenkomsten tussen degenen die het verwijtbare gedrag plegen en degenen die datzelfde verwijtbare gedrag ondergaan. Laten we hen even voor het gemak plegers en slachtoffers noemen.

De overeenkomsten tussen het gedrag van een pleger en dat van een slachtoffer zijn de volgende:

* het gedrag van zowel een pleger als van een slachtoffer wordt ingegeven door onvervulde emotionele behoeften van vroeger. Dat het gedrag toch zo verschillend is, komt omdat de uitingsvormen bij beiden verschillen: de manier waarop invulling wordt gegeven aan die behoeftecompensatie.

* ze hebben de ander nodig. De pleger heeft een slachtoffer nodig en een slachtoffer heeft een pleger nodig. Dit nodig hebben lijkt wel heel vreemd, want wie wil er nu onheus bejegend worden en wie wil nu verwijtbaar gedrag ondergaan? Niemand wil het, en toch gebeurt het. Het ‘nodig hebben’ zit hem dan ook in het niet zonder de ander kunnen. Sterker nog: je zoekt hen onbewust op.

* beiden zullen, onbewust, in dezelfde valkuil stappen en een volgend slachtoffer of een volgende pleger zoeken nadat de relatie is beëindigd.

Als je de ander (je partner, je baas, je collega) wilt veranderen (helpen, zorgen, redden) lijd je aan een bepaalde dwang waar je zelf geen macht over hebt. Je blijft ermee doorgaan om je pijn te ontlopen en te verdoven. Tenminste, dat denk en hoop je. Je merkt al aan jouw emotionele pijn, depressieve gevoelens of overspannenheid of burn-out dat het niet zo werkt. 

Deze rol van slachtoffer biedt je iets. En slachtoffer wil namelijk de ander veranderen, om zodoende niet met zichzelf aan de slag te hoeven. Liever slachtoffer zijn dan je eigen aandeel te moeten inzien. Maar het is juist andersom! Door je eigen aandeel in te zien, kun je herstellen. En door te herstellen laat je jouw rol van slachtoffer los. 

Ten eerste verergert jouw emotionele pijn in de loop van je leven en in de loop van je relaties (of in je werk: in de loop van je opeenvolgende functies).
Ten tweede is het loslaten van het gedrag waarmee je je emotionele pijn in stand houdt, aanzienlijk minder pijnlijk dan het in stand houder ervan!

Iedereen die een dergelijk proces achter de rug heeft, zal bevestigen dat het ‘t vasthouden aan die aspecten van vroeger is waardoor jij jouw huidige emotionele pijn in stand houdt. Je reageert in de huidige situatie(s) nog hetzelfde als je vroeger deed. Dat je je hier niet bewust van bent komt omdat het je blinde vlek is. Je hebt nooit geleerd anders te reageren.
Als je weet waarom je nu reageert zoals je reageert, biedt dit jou de aanknopingspunten om in die situatie(s) anders te handelen, zonder emotionele pijn en met het door jou gewenste doel. 

Het in stand houden van die mechanismen van vroeger komt je vertrouwd voor en het nieuwe voelt voor jou, met jouw verleden van onvoorspelbaarheid, afwijzing of angst, als doodeng.
Het was eveneens doodeng voor jou als kind, kwetsbaar en afhankelijk als je van je ouders was.
Feitelijk gedraag je je nu echter nog als zodanig: kwetsbaar en afhankelijk. En als het slachtoffer dat je als kind natuurlijk wel degelijk was. 

slachtoffer

Een aanzienlijk deel van de mensen met emotionele pijn zijn van mening dat ze een gelukkige jeugd hebben gehad. Maar als dat zo was, zouden ze geen emotionele pijn hebben gehad in of na een relatie of zouden ze niet burn-out geworden zijn. Er zit nu nog een bepaalde (mate van) zelfverloochening en onmacht waardoor de emotionele pijn of de burn-out wordt veroorzaakt. Anders had je geen emotionele pijn gehad of was je niet burn-out geweest.

Het is beslist niet nodig dat je door een ongelukkige jeugd of door de afwezigheid van een emotioneel gezonde opvoeding, je hele leven ongelukkig zou moeten zijn. Het in stand houden van je emotionele pijn doe je nu zélf. Vroeger wás je een slachtoffer, van je opvoeding. In tegenstelling tot vroeger, toen je kind was en je geen andere voorbeelden om je heen zag om nieuw gedrag te leren, kun jij nu als volwassene ander gedrag aanleren en gedrag dat niet meer functioneel is, afleren.

Er ontstaat ander gedrag waardoor jij zelf invulling weet te geven aan jouw onvervulde emotionele behoeften. Hierdoor leer jij anders in je relatie en/of je werk te staan, waardoor je niet meer jezelf verloochent en waardoor je jouw eigen onmacht aanpakt en jouw zelfvertrouwen terugkrijgt. En waardoor je invulling aan je relatie en aan je werk geeft op een manier die in plaats van emotionele pijn en verdriet voldoening en rust geven.

Kortom: Slachtoffers en plegers hebben een paar onderliggende aspecten met elkaar gemeen. Je jeugd kun je niet meer terugdraaien; het is aan jou hoe je het verder wilt. Als jij niet verandert, zal er niets veranderen in jouw omstandigheden.

Als jij wil dat jouw pijnlijke situatie verandert, zul je daarin zelf stappen moeten zetten, ongeacht wie welk aandeel heeft. Jij bent degene die emotionele pijn heeft of jij bent degene die ziek thuis zit. Alleen als jij stappen zet, komt er uit wat jij wil en waar jij vrede mee hebt.

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.