Loslaten van gepest zijn.

Pesten en gepest worden zijn n.m.m. twee kanten van een zelfde medaille. Uiteindelijk pest iemand uit angst zelf gepest te worden. Zowel de pester als de gepeste hebben een gevoel van minderwaardigheid en onzekerheid. Loslaten van het gepest zijn in je jeugd houdt in dat je onder andere hiermee aan de slag gaat. 

Slachtoffer

De gepeste is zich doorgaans op de hoogte van diens onzekerheid; de pester niet en camoufleert dat door pestgedrag. Ook onder pestgedrag zit een negatief zelfbeeld. Een gepeste is slachtoffer; een pester is zowel pleger als slachtoffer.

Misverstand

Het is een misverstand dat het gepest worden opeens in iemands leven begint en dat dit pestgedrag uit de eigen jeugd het begin is van wat er daarna in iemands leven gebeurt. Doorgaans wordt als oorzaak van gebeurtenissen waar men later in het leven tegenaan is gelopen het pestgedrag in de eigen jeugd gezien.

Voedingsbron

Dit pestgedrag ontstaat niet zo maar en komt niet uit het luchtledige vallen. Het gepest worden heeft zijn voedingsbron in de eigen jeugd, voorafgaand aan het pestgedrag. Zowel het gepest worden als het pesten vinden dus hun oorsprong in de eigen jeugd van betrokkenen. Ik weet dat omdat ik volwassen klanten heb gehad die gepest werden.

Patronen van vroeger

Mijn klanten hebben zonder uitzondering in hun jeugd met affectieve verwaarlozing en emotioneel misbruik te maken gehad en in vrijwel alle gevallen met geestelijke mishandeling. Niet iedereen die met deze patronen van vroeger te maken heeft gehad, wordt later gepest of gaat pesten.

Plegerrol 

Andersom is n.m.m. wel het geval: iemand die in de jeugd werd gepest of die zelf pestte, heeft op de een of andere manier met die patronen van vroeger te maken gehad. Niemand wordt als pester of als gepeste geboren; het is aangeleerd gedrag. De pester heeft een plegerrol ontwikkeld en de gepeste een slachtofferrol. 

Legio uitingsvormen

Ze werden bijvoorbeeld zelf in het eigen gezin door (een van de) broers of zussen of door de ouders gepest, of werden om de een of andere reden niet gelijkwaardig ten opzichte van de andere kinderen behandeld. De uitingsvormen daarvan zijn legio en oneindig. Het zijn vormen van affectieve verwaarlozing en geestelijke mishandeling. Pesten is geestelijke mishandeling.

Affectieve verwaarlozing en/of geestelijke mishandeling

Zowel pesters als gepesten hebben n.m.m. te maken gehad met uitingsvormen van affectieve verwaarlozing en geestelijke mishandeling. Op de een of andere manier komt het pestgedrag de pester bekend voor en komt het gepest worden het slachtoffer op de een of andere manier bekend voor.

40% van de huidige volwassenen

Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat van de huidige volwassenen 40% in de eigen jeugd te maken heeft gehad met een of meerdere patronen van kindermishandeling (affectieve verwaarlozing, emotioneel of seksueel misbruik, geestelijke of lichamelijke of pedagogische mishandeling of het getuige zijn geweest van schreeuwen, schelden of fysiek geweld). 

Reactie van de ouders

Daarnaast is de reactie van de ouders op het pestgedrag belangrijk. Of de afwezigheid van de reactie van de ouders. Reacties konden variëren van bijvoorbeeld: ‘Je moet je niet aanstellen’, tot: ‘Dan pest je gewoon terug’ en alles wat daar tussenin zit. Dit zijn twee voorbeelden van affectieve verwaarlozing, omdat het kind zich niet gehoord en niet gesteund voelt door de ouders. 

Niet gehoord voelen

Áls het kind er al mee naar de eigen ouders durfde te gaan, want onbewust voelden kinderen feilloos aan of het gehoord en serieus genomen zou worden door de ouders. Als het kind zich op andere fronten niet gehoord of niet serieus genomen voelde door de ouders, was de kans klein dat het de ouders vertelde over het gepest worden. En als het dit niet aan de ouders durfde te vertellen, naar wie kon het kind dan nog gaan?

Zelf niet hebben meegekregen

De reden dat ouders er niet voor het kind waren als het wilde vertellen of vertelde over het gepest worden, vloeiden weer voort uit de patronen uit het gezin van herkomst van de ouders zelf. Wat ze zelf niet aan aandacht, waardering, erkenning e.d. hadden meegekregen van hun ouders, konden ze zelf niet doorgeven aan hun kinderen. Onbewust voelden hun kinderen dat aan. 

Het paradoxale

Hierdoor wordt pestgedrag ook niet altijd als zodanig door de ouders herkend. We voelen niet de impact  die onze woorden op iemand anders heeft; we voelen wel als andermans woorden pijnlijk zijn voor ons zelf. Dat is het paradoxale van communicatie. Als iemand al durft aan te geven dat een opmerking ‘niet leuk’ of ‘pijnlijk’ was, is de kans groot dat dit ook weer niet serieus en weggehoond wordt als bijvoorbeeld ‘Doe niet zo kinderachtig’ of ‘Jij kunt ook nergens tegen….’. 

Zich er van bewust

Uit hetzelfde wetenschappelijk onderzoek bleek dat van de 40% volwassenen die in de jeugd met kindermishandeling te maken hebben gehad, de helft daarvan, dus 20%, zich hier niet van bewust was. Dat houdt in dat deze 20% van de volwassenen zich er ook niet van bewust zijn dat ze dat gedrag vertonen naar anderen.

Doorgegeven

De 20% van de volwassenen die zich er wel van bewust zijn dat het vroeger in de eigen jeugd niet allemaal de schoonheidsprijs verdiende, weten evenmin hoe die patronen van vroeger er allemaal feitelijk uit hebben gezien. En ze weten evenmin op welke manieren dit weer wordt doorgegeven aan de directe omgeving.

Blinde vlekken

De kans is daarom groot dat juist de ouders bij wie de kinderen geen gewillig oor kregen over het gepest worden, zelf niet inzien wat er aan de hand is, omdat dat hun eigen blinde vlekken zijn. Als iemand niet weet dat hij of zij zelf geestelijk mishandeld is in de jeugd of als iemand niet weet hoe dat er in zijn of haar jeugd uit heeft gezien, zal het geestelijke mishandeling in de vorm van pestgedrag ook niet als zodanig herkennen of de impact daarvan op het kind erkennen. 

Leren herkennen

Als 40% van de huidige volwassenen in de eigen jeugd te maken heeft gehad met patronen van kindermishandeling, slaat die 40% ook op ouders van de pesters en ouders van de gepeste kinderen, en ook voor de docenten en leraren die dit pestgedrag zouden moeten leren herkennen.

Onbewust

Hierbij is niet zozeer het probleem dat het dan ook tot hun blinde vlekken behoort, maar dat ze zich onbewust zullen verzetten omdat het voor hun onbewust te dicht bij komt, omdat het hun onbewust doet herinneren aan de eigen jeugd. Van dit mechanisme is men zich zelf dan ook niet bewust…

Zogenaamde geintjes en grapjes

Mensen die ‘geintjes’ en ‘grapjes’ uithalen kunnen zich niet in de ander inleven, door hun  gebrek aan inlevend vermogen. Als je er al bij moet zeggen dat iets een grapje of geintje is, was het dat natuurlijk niet. Een echt grapje of geintje vindt de ander over wie het gaat ook leuk, de rest is cynische humor of leedvermaak. 

Cynische humor

In gezinnen die met patronen van kindermishandeling te maken hebben gehad, vindt doorgaans cynische humor plaats, die niet als zodanig wordt herkend. De humor gaat vrijwel altijd ten koste van een van de anderen.

Pester vindt altijd iets

Pesters plaatsen zich met pestgedrag boven de ander. Daarom zal de pester altijd iets vinden waarover gepest kan worden: bril, haarkleur, geloof, lichaamsbouw, handicap, slim, dom, rijk, arm, kleding, etc. Keuzes te over. 

Pesters en slachtoffers trekken elkaar aan

Pesters, die eigenlijk zelf ook slachtoffers zijn, hebben ook weer slachtoffers nodig en onbewust peilen of voelen pesters aan of iemand een potentieel slachtoffer is. Andersom ‘trekken’ slachtoffers ook pesters ‘aan’.

Eigen aandeel

Ik ga er vanuit dat als mensen even oud en geestelijk gezond zijn, ze een even groot aandeel in een situatie hebben. Het inzien van je eigen aandeel is namelijk de ene manier om pestgedrag te doorbreken.

Gestalkt

Zo heb ik ook een paar klanten gehad die gestalkt werden; ook zij hadden een aandeel in het gestalk van de stalker en toen dat aandeel stopte, was het al te laat, waardoor het leek alsof de stalker de enige veroorzaker was. Net zoals stalkgedrag niet zomaar uit het luchtledige ontstaat, ontstaat pestgedrag ook niet zo maar uit het niets. Waarbij ik het gedrag van een stalker of een pester niet goedpraat!

Eigen gedrag veranderen

Zowel een stalker als een pester zijn plegers, maar een pleger heeft een slachtoffer nodig en de gepeste of de gestalkte kan alleen van het pesten of stalken afkomen, als het het eigen gedrag verandert.

Inzicht

Daarom is het nodig om inzicht te hebben in de manier waarop iemand het stalkgedrag of het pestgedrag van de ander onbewust en onbedoeld zelf in stand houdt. Ik kijk naar hoe het ontstaat en dan kom ik er elke keer weer achter dat beiden een eigen aandeel hebben, waarmee ze elkaar onbewust en onbedoeld voeden.

Verwijtbaar

Het gedrag van de pester is verwijtbaar. De gepeste heeft ook een eigen aandeel en het is alleen dit eigen aandeel dat men kan veranderen. Dat men wel zal moeten veranderen om van het pestgedrag af te komen. Het eigen aandeel vindt zijn voedingsbron in het gevoel van eigenwaarde en in iemands eigen zelfbeeld vanuit de vroege jeugd. 

Omstanders

Omstanders van pestgedrag zijn al lang blij dat zij niet aan de beurt zijn en kiezen er voor óf om mee te doen óf om te zwijgen. Als je er namelijk wat van zegt, is de kans groot dat jij zelf het volgende slachtoffer bent. 

Maatwerk

Volgens mij helpen algemene tips tegen het pesten dan ook niet, omdat het doorbreken van pestgedrag niet anders dan maatwerk kan zijn. Zowel de pester als de gepeste handelen vanuit hun eigen patronen van vroeger.  Er is inzicht nodig in de onbewuste beweegredenen, angsten en onzekerheden van de pester als deze wil stoppen met pesten. En er is inzicht nodig in de onbewuste beweegredenen,  angsten en onzekerheden van de gepeste als deze wil voorkomen dat hij of zij nog langer gepest wordt. 

Als tips worden bijvoorbeeld genoemd:

– Kom voor jezelf op, je bent het waard! –> een gepest slachtoffer kan juist niet voor zichzelf opkomen, omdat het niet een positief zelfbeeld of een gevoel van zelfvertrouwen heeft. Een gepest slachtoffer heeft niet meegekregen om voor zichzelf op te komen en heeft niet die vaardigheden ontwikkeld, waardoor het een makkelijk slachtoffer is. 

– Probeer rustig te blijven en de pesters te negeren. –> ‘Proberen’ is een woord dat onze hersenen niet kent… Je zult zien dat alles wat je ‘probeert’ niet (helemaal) lukt. Je zult een besluit moeten nemen of je het wel of niet doet en dan nog is zo’n besluit wel vrijwillig maar niet vrijblijvend. Een besluit heeft namelijk consequenties als het goed is. De opdracht of het advies om ‘rustig te blijven’ is daarnaast een paradoxale boodschap, zoals ‘wees niet boos’ of ‘wees niet bang’ of ‘wees nou eens blij’.

Onmogelijke opdrachten

Dit zijn in essentie onmogelijke opdrachten voor een mensenbrein. Iemand is wel boos, bang of juist niet blij en heeft daar redenen toe. Een advies om rustig te blijven is dan ook een niet uit te voeren advies. Pesters negeren werkt waarschijnlijk ook niet, omdat ze er dan juist alles aan doen om te voorkomen dat je hen negeert. Het heeft voornamelijk  met uitstraling te maken en uitstraling heeft te maken met het hebben van een positief zelfbeeld en zelfvertrouwen, iets wat zowel pleger als slachtoffer ontberen.

– Laat met je lichaamshouding zien dat je niet bang bent (ook al ben je dat wel van binnen). –> alleen iemand die niet bang is, kan de juiste lichaamshouding aannemen. Het is niet voor niets dat we van de communicatie tussen mensen 80% non-verbaal oppikken. Iemand kan niet in lichaamstaal verbloemen dat  hij of zij bang is. Alleen als je van binnen niet bang bent, zul je dat van buiten uitstralen. 

– Kijk de ander zelfverzekerd (maar niet uitdagend) aan. –> de ander zelfverzekerd aankijken is een onmogelijke opdracht voor iemand die onzeker is. 

– Kijk de pester aan, en zeg dat hij/zij moet stoppen. Als hij/zij dat niet doet, loop dan rustig bij hem/haar weg. Probeer niet te laten merken dat je bang bent. Zeg niets meer en kijk ook niet achterom. –> dit is n.m.m. een goed advies, alleen het is moeilijk zo niet onmogelijk niet te laten merken dat je bang bent als je dat wel bent. Non-verbaal stralen we dat namelijk wel uit. 

– Maak vrienden en praat met andere vrienden uit je klas. –> mensen die niet een positief zelfbeeld en geen groot zelfvertrouwen hebben, hebben doorgaans ook niet veel vrienden en durven niet makkelijk contacten te leggen. 

– Blijf bij een groepje, want als je alleen bent pakken ze je eerder. –> dit is n.m.m. een goed advies. 

Definitie van pesten

Op de site van het NJI (Nederlands Jeugd Instituut) staat een definitie van pesten: ‘Pesten is een stelselmatige vorm van agressie waarbij één of meerdere personen proberen een andere persoon fysiek, verbaal of psychologisch schade toe te brengen.’ Het fysiek schade proberen toe te brengen is naar mijn mening een poging tot lichamelijke mishandeling. Het aanbrengen van fysieke schade is lichamelijke mishandeling.

Geestelijke mishandeling

Het proberen een ander verbaal of psychologisch schade toe te brengen is een poging tot geestelijke mishandeling. Het verbaal of psychologisch beschadigen van iemand is geestelijke mishandeling. Iemand die lichamelijk mishandeld is, is ook geestelijk mishandeld en iemand die geestelijk mishandeld is, is ook affectief verwaarloosd en emotioneel misbruikt in de eigen jeugd. 

Zelfrapportage

Veel wetenschappelijk onderzoek is gebaseerd op zelfrapportage, waarbij aan de jongeren zelf is gevraagd of zij anderen pesten. Het probleem bij pestgedrag is dat iemand zelf niet door heeft hoe pijnlijk het eigen gedrag voor de ander is. Ik ben van mening dat onderzoek op grond van zelfrapportage dan ook niet een reëel beeld geeft van de omvang van pestgedrag.

Specifieke uitingsvormen van pestgedrag

Alleen als er een lijst gemaakt wordt van zo veel mogelijk specifieke uitingsvormen van pestgedrag kan op grond van die lijst gevraagd worden of daar wel of geen sprake van was. Nu zullen een aantal jongeren oprecht menen dat ze niet pesten, niet wetend dat hun gedrag wel degelijk pestgedrag is.

Lijst op forum

Die lijst met specifieke uitingsvormen van pestgedrag kan worden ontwikkeld door gepeste mensen een plaats te bieden (forum op website bijvoorbeeld) waar ze aan kunnen geven op welke manieren ze worden gepest, met gedrag en opmerkingen erbij. Op grond van dit steeds groeiende bestand kan pestgedrag worden ingedeeld in verschillende uitingsvormen, waar dan later pesters weer over bevraagd kunnen worden. 

Niet sociaal wenselijk

Bovendien doe je bij zelfrapportage een beroep op iemands geheugen (‘Heb je de laatste week/maand iemand gepest?‘), wat sowieso al een manco is. Daarnaast is het niet sociaal wenselijk om toe te geven dat je anderen pest of dat je je laat pesten.

Waargenomen versus gerapporteerd pestgedrag

Je zou kunnen turven hoeveel pestgedrag er plaats vindt binnen een bepaald tijdsbestek waarin de kinderen buiten spelen en naderhand al die kinderen apart van elkaar vragen kunnen stellen over pestgedrag (zowel van zichzelf als wat ze gehoord hebben), om vervolgens te kijken hoe groot de verschillen zijn tussen het waargenomen pestgedrag en het door de kinderen zelf gerapporteerde pestgedrag. 

Specifieke uitingsvormen van pestgedrag

Uitingsvormen van pestgedrag zijn onder andere: beledigen, kwetsen, uitschelden, lastig vallen, negeren, isoleren, hinderlijk volgen, spullen afpakken, opwachten, bedreigingen uiten, een bijnaam geven, uitlachen, spullen zoek maken, spullen weggooien. Dit zijn allemaal uitingsvormen van geestelijke mishandeling. 

Stressvolle situatie

Het lichaam reageert op pesten zoals het op elke stressvolle situatie doet: met vechten, vluchten of ‘bevriezen’. Doordat pesten doorgaans een langdurig iets is, blijft het stress-systeem alert, wat beschadigend is voor zowel het fysieke als psychische welzijn. Zelfs tot op zeer hoge (bejaarde) leeftijd kan men nog hinder hebben van de gevolgen van pesten. Pesten kan het leven van het slachtoffer helemaal overhoop halen.

De gevolgen van pestgedrag

De gevolgen van het gepest zijn, hebben maar al te vaak een levenslange impact. –> ik kijk hier anders naar. Naar mijn mening is het pesten en het gepest worden een van de triggers. De óórzaak van het pestgedrag of van het gepest worden zit in de jeugd daaraan voorafgaand, waardoor men gevoelig en kwetsbaar is om te pesten of gepest te worden.

Naderhand manifesteren

De oorzaak van depressie en eenzaamheid e.d. dat zich naderhand kan manifesteren, zit dus n.m.m. niet in het gepest worden, maar in de daaraan ten grondslag liggende patronen zoals affectieve verwaarlozing, emotioneel of seksueel misbruik of , lichamelijke geestelijke of pedagogische mishandeling, waar dan zowel het pestgedrag of het gepest worden, en bijvoorbeeld de eenzaamheid of de depressie uitingsvormen van zijn.

Loverboys

Dit is n.m.m. ook het geval bij bijvoorbeeld loverboys; ook dat komt niet zo maar uit de lucht vallen. Daar is een voedingsbodem voor van affectieve verwaarlozing en geestelijke mishandeling, zowel bij de pleger als bij het slachtoffer, iets wat zich gaat herhalen bij de loverboy. 

Op school niet goed gaan

Dat het op school niet goed gaat, is dan naar mijn mening ook niet alleen het gevolg van het gepest worden, maar bijvoorbeeld ook van de geringe of afwezige interesse of belangstelling of de voorwaardelijke aandacht van de ouders voor de school en de schoolresultaten.

Geen vriend(inn)en

Dat men geen vriend(inn)en durft te maken, komt niet (alleen) door het pestgedrag maar dit vrienden maken durfde  en kon men daarvoor ook al niet makkelijk. Door het pestgedrag zal de angst om vrienden te maken groter worden, maar het pestgedrag is er niet de oorzaak van.

Depressiviteit

Ook depressiviteit is naar mijn mening niet een gevolg van pestgedrag alleen. Depressiviteit is naar mijn mening het gevolg van de eigen machteloosheid die men al ervoer voordat het pestgedrag ontstond. Ook gevoelens van onzekerheid waren er al voorafgaand aan het pestgedrag en konden worden verergerd door het gepest worden. Faalangst was er ook al voordat men gepest werd, net zoals het niet weten wie men kan vertrouwen.

Perfectionisme of eenzaamheid

Perfectionisme heeft zijn oorsprong in het nooit goed kunnen doen of in het voorwaardelijke aandacht gekregen hebben van de ouders. Eenzaamheid heeft zijn oorsprong in het in de jeugd niet gehoord en niet serieus genomen gevoeld worden door de ouders, wat bij een kind een vorm van verlatingsangst veroorzaakt.

Verergert

Het gepest worden verergert al deze aspecten; het is er echter niet de enige oorzaak van. De oorzaak zit in de genoten opvoeding in de jaren die aan dit pestgedrag voorafgingen. Pestgedrag is dan een trigger of een soort hefboom die die aspecten uit de jeugd verergert. 

Uit onderzoeken blijkt dat:

– pestgedrag zowel op basisscholen als in het voortgezet onderwijs vaak voorkomt

– jongens op alle leeftijden vaker pesten dan meisjes

– pesten op het vmbo vaker voorkomt dan op het vwo

– 5% van de pesters  met grote regelmaat pest (meerdere keren per maand of wekelijks)

– in 2007 56% van de jongeren zich minstens één keer per maand schuldig maakte aan een vorm van online pesten

– 13% van alle leerlingen zegt zowel gepest te worden als anderen wel eens te pesten

– van de leerlingen die gepest worden het percentage dat zelf ook pest (49%) groter is dan dat van leerlingen die niet gepest worden (30%)

– kinderen die anderen pesten vaker rapporteren dat ze depressief zijn dan kinderen die nooit anderen pesten

– kinderen die andere kinderen pesten vaker externaliserende problemen (gedrag t.o.v. anderen) hebben zoals agressief gedrag, maar niet vaker internaliserende problemen (gedrag t.o.v. zichzelf) zoals zich terugtrekken en angstig of depressief gedrag

– frequente pesters veel vaker dan niet-pesters betrokken zijn bij ander probleemgedrag zoals delinquentie of overmatige alcoholconsumptie, en zetten ze dit probleemgedrag ook vaak voort als zij ouder worden

– er een verband bestaat tussen pesten en vechten; dit verband is nog groter bij jongens die vaak hebben gevochten

– kinderen die in hun jeugd te maken hebben gehad met bijvoorbeeld geestelijke mishandeling, op latere leeftijd meer kans hebben op depressies of angststoornissen

– kinderen die pesten, vaker ongehoorzaam zijn, liegen, spijbelen en moeilijk vrienden maken en dat zij op latere leeftijd kunnen lijden aan chronische pijn, maar ook aan psychiatrische problemen zoals depressies, angsten of verslavingen

– sociaal isolement één van de grootste risicofactoren voor de gezondheid is, wat het buitengesloten worden door pesten is

– pesten op de werkplek één van de belangrijkste redenen is waarom mensen een organisatie verlaten of zich (vaak langdurig) ziek melden

– één op de elf werknemers door een collega of leidinggevende wordt gepest

– er in Nederland meer gepest wordt op het werk dan in veel andere Europese landen

– één pestgeval de organisatie gemiddeld 45.000 euro kost

– pesten overal voorkomt: in het onderwijs, in de industrie, in de zorg en bij de overheid.

Kortom: pestgedrag en gepest worden ontstaat vanuit de jeugdjaren eraan voorafgaand en is op zich niet de oorzaak van psychische of sociale problemen. Voor het loslaten van zowel pestgedrag als het gepest worden, is inzicht nodig in iemands patronen van vroeger, die de voedingsbodem vormden van het latere pestgedrag of van de latere slachtofferrol. 

Als je je vicieuze cirkel wilt doorbreken, je belemmeringen wilt loslaten of alsnog je volledige ontwikkelingspotentieel wilt aanboren, ben je bij mij aan het juiste adres, want ik kan je daarmee helpen door middel van een Eendaagse Coaching.