Afwijzing

Afwijzing krijgen is naar, het doet zeer. Als de ander jou naar beneden haalt, is dat pijnlijk. Het doet emotionele pijn. Die pijn is op dat moment middels een scan te zien in jouw brein. Emotionele pijn triggert hetzelfde breingedeelte als fysieke pijn. Als je naar beneden wordt gehaald, voel je de emotionele pijn van afwijzing.

Grenzen 

Toch is het feit dat de ander jou naar beneden haalt, maar een deel van het probleem. Het andere deel van het probleem is dat jij je naar beneden láát halen. We kunnen alleen ons eigen gedrag hierin veranderen en loslaten. De ander haalt jou naar beneden omdat je het laat gebeuren en onmachtig bent hierin je grenzen aan te geven. 

Logisch en terecht

Het probleem met afwijzing is dat je wel voelt dat een ander jou afwijst, omdat dat zeer doet. Je voelt echter niet als je zelf iemand afwijst of naar beneden haalt. We vinden ons eigen gedrag namelijk logisch en terecht. En dat vindt de andere persoon die jou afwijst natuurlijk ook. 

Uitingsvormen

Hoe kan afwijzing eruit zien? Afwijzing kent oneindig veel uitingsvormen, van het gekleineerd worden tot het uitgescholden worden, van het belachelijk maken van een een idee of plan tot het iemand in aanwezigheid van anderen voor schut zetten. 

Bewogen

Waarom halen mensen anderen naar beneden? Waarom wijzen mensen andere mensen af? De onderliggende redenen voor afwijzing zijn divers en verschilt per persoon en per persoon ook per situatie. Onderliggende redenen kunnen zijn: jaloezie, controleverlies, de angst om zelf afgewezen te worden, de angst om niet goed genoeg gevonden te worden, enzovoorts. Iemand kan alleen voor zichzelf uitzoeken wat hem of haar op dat moment bewogen heeft. 

Oorzaak en trigger

De onderliggende reden van iemand die afwijst, vloeit voort uit diens eigen patronen van vroeger. De oorzaak van afwijzing zit dus in diens jeugd. Afwijzing is aangeleerd overlevingsgedrag. Iemand die afwijst heeft in de eigen jeugd zelf met afwijzing te maken gehad. Daarnaast is er een trigger (een aanleiding in het heden) waardoor betrokkene zich bijvoorbeeld tekort gedaan voelt, jaloers is, controleverlies ervaart of zich gepasseerd of niet serieus genomen of niet gehoord voelt. 

Impulsief

Iemand afwijzen is vrijwel altijd impulsief gedrag. Je voelt het op dat moment als een gevoel, voor jouw gevoel kon je niet anders. Afwijzing is disfunctioneel en inconstructief. Alleen als je het echt met iemand gehad hebt, zou je er voor kunnen kiezen dat de ander te laten weten, maar dan kun je dat beter weloverwogen doen. En als je het weloverwogen kunt doen, kun je er ook voor kiezen om het de ander niet te laten weten en om het contact gewoon te laten versloffen en te laten doodbloeden.

Disbalans

Afwijzing in een contact of relatie die je wilt continueren is beschadigend voor dat contact. Onbewust onthouden we de keren dat we ons hebben laten afwijzen en slaan dat zelf ook weer op, waardoor dat er links of rechts om, vroeg of laat, ook weer uit komt. Er ontstaat een disbalans op de onbewuste te vereffenen rekening in de omgang met elkaar. Het is onmogelijk om je ergernis, frustratie of je verongelijktheid weg te stoppen. Je zult het op anderen botvieren, zoals bijvoorbeeld je kinderen of collega’s en dergelijke. 

Onmacht

Dit is de ene helft van het verhaal. De andere helft van het verhaal is de onmacht om op een constructieve manier een ergernis met de ander te bespreken. De afwijzing wordt ergens door getriggerd. Degene die afwijst ontbeert de vaardigheden om het probleem (de trigger of aanleiding) bespreekbaar te maken. Uit onmacht wordt de ander naar beneden gehaald. Het zijn dus enerzijds de vroeger weggestopte emoties en aan de andere kant het ontberen van een gezonde gespreksvoering die de onderliggende oorzaken zijn van het afwijzen. 

Ander

Het de ander afwijzen biedt degene die afwijst ook dat hij of zij niet naar zichzelf hoeft te kijken. Zolang je de oorzaak of schuld bij de ander legt, hoef je zelf niet te veranderen. Iemand anders afwijzen is op die manier een aangeleerd overlevingsmechanisme om maar niet te hoeven zien wat er aan de hand is of wat jouw eigen aandeel erin zou kunnen zijn. 

Twee

Het is echter niet zo dat er een duidelijke dader en een duidelijk slachtoffer is. Waar afgewezen of naar beneden gehaald wordt, kan dat alleen gebeuren tussen twee of meer mensen. Voor afwijzing zijn er altijd minimaal twee mensen nodig. Zolang de een dat toelaat, kan de ander afwijzen en blijven afwijzen. Als een zich aan de machtsstrijd onttrekt, is er geen machtsstrijd meer. Als er met enige regelmaat sprake is van het naar beneden halen van een of beide partners, is er doorgaans sprake van een ongelijkwaardige relatie. 

Grenzen

Het gaat er dan niet om waarom de ander dat doet, maar waarom je jezelf naar beneden láát halen. Het is je eigen onmacht om je grenzen aan te geven. Daarnaast is er jouw emotionele en/of feitelijke afhankelijkheid van de ander waardoor je in je machteloze positie zit van het je laten afwijzen. Als er binnen een relatie sprake is van een emotioneel ongezonde afhankelijkheid wordt dit codependentie genoemd. 

Aandeel

Daarnaast is er niet alleen het zichtbare naar beneden halende verbale gedrag van degene die afwijst, maar is er ook sprake van het (non-)verbale gedrag van degene die zich laat afwijzen. De uitingsvormen daarvan zijn ook zeer divers. Het gedrag van degene die afgewezen wordt kan dan weer een trigger zijn voor degene die afwijst. Het kan inconsequent of zelfs tegenstrijdig gedrag zijn, het kan slachtoffergedrag zijn waar de ander zich aan ergert, het kan geroddel zijn, het kunnen geuite verwijten zijn, afijn, de vormen van het aandeel van degene die wordt afgewezen zijn ook oneindig. 

Verandering

Het is daarom te simpel te stellen dat de oorzaak alleen ligt bij degene die afwijst. Afwijzing vindt plaats in een contact of relatie tussen twee mensen. Als je inzicht krijgt in je niet-gezonde omgangsvormen en communicatiepatronen, kun je daar ook verandering in aanbrengen. Als een van beiden het eigen gedrag verandert, verandert de situatie. Je kunt niet de ander veranderen. Je kunt alleen je eigen gedrag veranderen en daarmee de situatie of jouw relatie gezond maken. 

Gezonde gespreksvoering

Ons onverwerkte verleden heeft invloed op onze gespreksvoering. Je kunt aan iemands communicatie diens emotionele gezondheid zien. Andersom is ook mogelijk: door middel van een gezonde gespreksvoering kun je werken aan je emotionele gezondheid. 

Kortom: door je eigen aandeel inzichtelijk te maken in je contact of relatie kun je belemmerende patronen loslaten en er een gezonde en functionele manier van communiceren voor in de plaats aanleren.